Wat is de grondslag van de AVG?

De Grondslag van de AVG: Waarom mag je mijn data gebruiken?

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is er om onze persoonlijke gegevens te beschermen. Een kernprincipe van de AVG is dat persoonsgegevens alleen verwerkt mogen worden met een rechtmatige grondslag. Dit betekent dat er een geldige reden moet zijn waarom een organisatie jouw gegevens verzamelt, gebruikt en bewaart. Zonder zo’n grondslag is de verwerking onrechtmatig. Maar wat zijn die grondslagen precies? En hoe werken ze in de praktijk?

Hoewel er zes grondslagen zijn, komen twee bijzonder vaak voor: toestemming en noodzaak voor de uitvoering van een overeenkomst.

Toestemming: Dit is wellicht de meest bekende grondslag. Het houdt in dat je als betrokkene actief en vrijwillig instemt met de verwerking van je persoonsgegevens voor een specifiek doel. Die toestemming moet vrij, specifiek, geïnformeerd en ondubbelzinnig zijn. “Vrij” betekent dat er geen sprake mag zijn van dwang of ongewenste consequenties als je geen toestemming geeft, tenzij de gegevensverwerking strikt noodzakelijk is voor een dienst die je expliciet vraagt. “Specifiek” wil zeggen dat de toestemming moet slaan op een concreet doel. Een organisatie mag de gegevens dus niet voor andere doeleinden gebruiken. “Geïnformeerd” houdt in dat je weet welke gegevens worden verzameld, waarom, en wat ermee gebeurt. “Ondubbelzinnig” betekent dat de toestemming duidelijk en onmiskenbaar moet zijn, bijvoorbeeld door het aanvinken van een vakje. Het is belangrijk te onthouden dat je toestemming altijd kunt intrekken.

Noodzakelijk voor de uitvoering van een overeenkomst: Deze grondslag komt aan bod wanneer de verwerking van je gegevens noodzakelijk is om een contract met jou na te komen. Denk bijvoorbeeld aan een webshop die je adresgegevens nodig heeft om je bestelling te leveren. Zonder deze gegevens kan de webshop de overeenkomst niet uitvoeren. Het gaat hierbij dus om gegevens die essentieel zijn voor het nakomen van de afspraken in het contract. Het verzamelen van extra gegevens, die niet strikt noodzakelijk zijn voor de uitvoering van de overeenkomst, mag niet op basis van deze grondslag.

Naast deze twee veelvoorkomende grondslagen bestaan er nog vier andere: wettelijke verplichting, vitale belangen, taak van algemeen belang/uitoefening openbaar gezag en gerechtvaardigd belang. Deze zijn echter complexer en worden in specifieke situaties toegepast.

De grondslagen van de AVG vormen de basis voor rechtmatige gegevensverwerking. Ze zorgen ervoor dat organisaties niet zomaar met onze persoonlijke gegevens aan de haal kunnen gaan, maar dat er altijd een geldige reden moet zijn voor het verzamelen, gebruiken en bewaren ervan. Door te begrijpen welke grondslagen er zijn, kun je beter controleren hoe jouw gegevens worden behandeld en je rechten als betrokkene uitoefenen.