Hoe herken je iemand met een verslaving?

De sluipende schaduw van verslaving: Hoe herken je het?

Verslaving is een sluipende vijand. Het begint vaak onschuldig, maar groeit langzaam uit tot een allesoverheersende kracht die het leven van de verslaafde en zijn omgeving beheerst. Herkennen is de eerste stap naar hulp, maar hoe herken je iemand met een verslaving? Het is niet altijd even duidelijk, en stereotypering helpt niet. De volgende signalen kunnen echter wijzen op een mogelijk probleem:

1. Verlies van controle: de kern van de verslaving

Het meest kenmerkende symptoom van een verslaving is het verlies van controle over het gebruik. Dit gaat verder dan “even te veel drinken” of “een extra sigaret”. De verslaafde wil misschien minderen, of zelfs stoppen, maar ondervindt aanhoudende en overweldigende moeilijkheden om dit te realiseren. Pogingen tot minderen eindigen vaak in een terugval, soms zelfs met een versterkt gebruik. De drang naar het middel (drugs, alcohol, gokken, games, etc.) is simpelweg te sterk. Dit is geen kwestie van wilskracht, maar een dieperliggend probleem.

2. Veranderde prioriteiten: een verschuiving in focus

Verslaving creëert een veranderde hiërarchie van waarden. Wat voorheen belangrijk was – werk, relaties, hobby’s, persoonlijke verzorging – raakt op de achtergrond. De verslaafde focust zich bijna exclusief op het verkrijgen en gebruiken van het middel. Afspraken worden afgezegd, verplichtingen worden genegeerd, en sociale contacten worden verwaarloosd, allemaal ten gunste van de bevrediging van de verslaving. Dit leidt vaak tot isolatie en een verslechtering van de kwaliteit van leven.

3. Verraad van het lichaam: fysieke en mentale signalen

Naast gedragsveranderingen, kunnen ook fysieke en mentale signalen op een verslaving wijzen. Dit kan variëren van rode ogen en een constante vermoeidheid (bij drugsgebruik) tot trillen en black-outs (bij alcoholisme). Stemmingswisselingen, prikkelbaarheid, angst en depressie komen vaak voor. De verslaafde kan ook lichamelijke klachten vertonen die direct verband houden met het middelengebruik.

4. Leugens en ontkenning: een beschermingsmechanisme

Om de verslaving te verbergen voor zichzelf en anderen, grijpt de verslaafde vaak naar leugens en ontkenning. Dit is niet per se opzettelijke bedrog, maar eerder een verdedigingsmechanisme om de pijnlijke realiteit te ontwijken. De verslaafde minimaliseert het probleem, wijt het aan externe factoren, of raakt defensief bij confrontatie.

5. Negatieve gevolgen: een opstapeling van problemen

Een verslaving leidt onvermijdelijk tot negatieve gevolgen. Dit kunnen financiële problemen zijn, relatieproblemen, problemen op het werk of op school, en juridische problemen. De verslaafde is zich vaak bewust van deze gevolgen, maar is tegelijkertijd machteloos om ze te veranderen.

Het is cruciaal om te onthouden: Deze signalen zijn slechts indicatoren. Ze wijzen op een mogelijke verslaving, maar vormen geen diagnose. Als je je zorgen maakt over iemand, is het belangrijk om een open en eerlijk gesprek aan te gaan. Druk hem of haar niet te hard, maar bied wel je steun aan en moedig hem/haar aan om professionele hulp te zoeken. Een verslaving is een serieuze aandoening die behandeld moet worden. Er zijn vele hulpverleningsinstanties beschikbaar die gespecialiseerde zorg bieden.