Wat zijn instrumentele activiteiten?

De Onzichtbare Pilaren van Zelfstandigheid: Instrumentele Activiteiten van Dagelijks Leven (IADL’s)

We spreken vaak over activiteiten van dagelijks leven (ADL’s), zoals aankleden, eten en wassen. Maar er is een andere, even belangrijke, categorie handelingen die bijdragen aan een zelfstandig leven: de instrumentele activiteiten van dagelijks leven, of IADL’s. Deze activiteiten zijn vaak complexer dan ADL’s en vereisen een hogere mate van cognitieve en fysieke vaardigheden. Ze vormen de onzichtbare pilaren die onze zelfstandigheid ondersteunen en bepalen in hoeverre we onafhankelijk kunnen functioneren in de maatschappij.

Wat vallen er nu precies onder deze instrumentele activiteiten? De lijst is niet exhaustief en kan per persoon en situatie variëren, maar enkele belangrijke voorbeelden zijn:

• Huishoudelijke taken: Dit omvat een breed scala aan activiteiten, van koken en het bereiden van maaltijden tot het schoonmaken van het huis, de was doen, boodschappen doen en het betalen van rekeningen. Het gaat niet alleen om het uitvoeren van de taak zelf, maar ook om het plannen en organiseren ervan. Kan iemand bijvoorbeeld een gebalanceerd weekmenu samenstellen en de benodigde ingrediënten inkopen? Of lukt het om de wasmachine te bedienen en de was op te ruimen?

• Financiële beheersing: Het beheren van financiën is een cruciale IADL. Dit omvat het betalen van rekeningen, het bijhouden van de bankrekening, het omgaan met geld en het begrijpen van financiële documenten. Moeilijkheden hiermee kunnen leiden tot grote problemen en afhankelijkheid van anderen.

• Mobiliteit: Zich verplaatsen is essentieel voor deelname aan de maatschappij. Dit omvat niet alleen het lopen en het gebruiken van rolstoelen of andere hulpmiddelen, maar ook het gebruik van openbaar vervoer, het autorijden of het organiseren van vervoer. Kan iemand zelfstandig de bus of trein nemen om een afspraak te halen? Of is hulp hierbij nodig?

• Communicatie: Effectieve communicatie is essentieel voor het onderhouden van sociale contacten en het verkrijgen van informatie. Dit omvat het gebruik van de telefoon, e-mail en andere communicatiemethoden. Kan iemand zelfstandig een telefoontje plegen om een afspraak te maken of een probleem te melden?

• Medicatiebeheer: Het correct innemen van medicatie is van cruciaal belang voor de gezondheid. Dit omvat het organiseren, plannen en innemen van medicijnen op de juiste dosering en tijdstippen. Vergt het medicatiegebruik een complexe planning of monitoring?

De IADL’s geven een breder beeld van iemands functioneren dan de ADL’s alleen. Een persoon kan wel zelfstandig eten en zich aankleden (ADL’s), maar toch moeite hebben met het koken van een maaltijd of het beheren van zijn financiën (IADL’s). Een daling in de IADL’s kan een vroege indicator zijn van achteruitgang in de gezondheid of cognitieve functies en kan signaleren dat extra ondersteuning nodig is om zelfstandigheid te behouden. Het in kaart brengen van de IADL’s is daarom essentieel bij de beoordeling van de behoeften van ouderen of personen met een beperking.