Hoe herken je een toxic manager?

De giftige manager: hoe herken je hem en wat kun je eraan doen?

Een toxische manager is geen mythe, maar een reële bedreiging voor de werkomgeving. Hun gedrag, gekenmerkt door manipulatie, intimidatie en een overheersende houding, creëert een giftige sfeer waarin angst, onzekerheid en gebrek aan respect de norm worden. Deze leiderschapsstijl ondermijnt niet alleen het welzijn van individuele werknemers, maar schaadt ook de algehele productiviteit en prestaties van de organisatie.

Herken je de signalen? Een toxische manager laat zich herkennen aan verschillende gedragingen. Het begint vaak subtiel, maar de gevolgen kunnen verwoestend zijn. Belangrijke kenmerken om op te letten zijn:

• Manipulatie en controle: Deze managers proberen je gedrag, beslissingen en zelfs je gevoelens te beïnvloeden, vaak op een subtiele en onzichtbare manier. Ze kunnen je isoleren van je collega’s, jouw input afwijzen, of je laten twijfelen aan je eigen oordeelsvermogen. Ze gebruiken vaak beloften, kritiek en publieke vernedering om hun wil door te drukken.

• Intimidatie en agressie: Directere vorm van controle. De toon van stem, lichaamstaal en verbaal gedrag creëren een omgeving van angst en onderdrukking. Zowel verbaal als non-verbaal gedrag zoals constante kritiek, dreigementen, vernederende opmerkingen en agressief gedrag (schreeuwen, opvliegendheid, etc.) zijn kenmerkend.

• Ontbreken van respect en waardering: Toxische managers tonen vaak geen respect voor de tijd, de inbreng en de gevoelens van hun werknemers. Ze negeren input, ondermijnen voorstellen of stellen zich afstandelijk op. Een gebrek aan feedback (positieve noch negatieve) en het negeren van prestaties of problemen zijn vaak aanwijzingen.

• Gebrek aan transparantie en eerlijkheid: Duidelijkheid over doelen, deadlines en verwachtingen ontbreekt. Beslissingen worden vaak gebaseerd op gevoel en intuïtie, zonder duidelijke, logische argumentatie. Ze kunnen liegen of misleiden om hun agenda te bevorderen.

• Favoritisme en polarisatie: Ze kiezen bewust voor bepaalde werknemers, creërend een klimaat van concurrentie en vijandigheid. Deze managers kunnen sommige teamleden aanmoedigen tegen anderen, op basis van persoonlijke voorkeuren.

• Negeren van fouten en verantwoordelijkheid: Ze erkennen eigen fouten niet of beschuldigen anderen wanneer dingen fout gaan. Dit creëert een klimaat waarin verantwoordelijkheid ontbreekt en leermogelijkheden worden genegeerd.

Wat kun je doen?

Het is cruciaal om deze patronen vroegtijdig te herkennen en actie te ondernemen. Het is niet altijd makkelijk om te reageren op een toxische manager. Begin met:

• Documenteer het gedrag: Noteer specifieke voorvallen, data, tijd en personen die betrokken waren. Dit is belangrijk als je later hulp of ondersteuning nodig hebt.
• Zoek steun binnen het team: Bespreek je zorgen met betrouwbare collega’s, maar pas op voor de mogelijke gevolgen als de manager deze informatie krijgt.
• Communiceer direct en assertief: Praat met je manager op een constructieve manier over het gedrag dat je stoort, gebruik concrete voorbeelden.
• Identificeer je grenzen: Leer om “nee” te zeggen tegen onredelijke eisen of verzoeken.
• Zoek professionele hulp: Als je je zorgen maakt of je niet meer weet hoe verder te gaan, zoek dan professionele hulp (bijvoorbeeld een psycholoog of een arbeidsdeskundige).

Een toxische manager kan een verwoestende invloed hebben op je welzijn en carrière. Door de signalen te herkennen en actie te ondernemen, kun je een stap zetten richting een gezondere en meer productieve werkomgeving.