Hoe kan braken ontstaan?

De complexe oorzaak van braken: meer dan alleen een ‘kwade maag’

Braken, het krachtig uitstoten van maaginhoud via de mond, is een onaangename, maar vaak noodzakelijke reflex van het lichaam. Hoewel we braken vaak associëren met een ‘kwade maag’ of voedselvergiftiging, is de werkelijke oorzaak veel complexer en kan het duiden op een breed scala aan onderliggende problemen. Het begrijpen van de mechanismen achter braken is essentieel voor een juiste diagnose en behandeling.

Het braakcentrum, gelegen in de hersenstam, is het centrale controlecentrum. Dit gebied ontvangt signalen van diverse delen van het lichaam, die vervolgens de braakreflex kunnen triggeren. Deze signalen kunnen afkomstig zijn van:

1. Het maag-darmkanaal: Dit is de meest bekende oorzaak. Irritatie van de maag- of darmslijmvlies door bijvoorbeeld:

• Voedselvergiftiging: Bacteriën, virussen of parasieten in voedsel kunnen ontstekingen en braken veroorzaken.
• Gastro-enteritis (maag-darminfectie): Virale of bacteriële infecties van het maag-darmkanaal leiden vaak tot braken, diarree en buikkrampen.
• Obstructie (verstopping): Een verstopping in de darm, bijvoorbeeld door een tumor of littekenweefsel, kan braken veroorzaken.
• Maagzuurreflux: Terugvloeiing van maagzuur naar de slokdarm kan irritatie en braken veroorzaken.
• Voedselintoleranties of -allergieën: Een reactie op specifieke voedingsmiddelen kan braken tot gevolg hebben.

2. Het evenwichtsorgaan: Een verstoring van het evenwicht, zoals bij:

• Reisziekte: De conflicterende signalen van het evenwichtsorgaan en het visuele systeem leiden tot misselijkheid en braken.
• Duizeligheid: Verschillende oorzaken van duizeligheid, zoals een binnenoorinfectie of vestibulaire neuritis, kunnen gepaard gaan met braken.

3. Het centraal zenuwstelsel: Aandoeningen van de hersenen kunnen de braakreflex direct stimuleren, zoals:

• Migraine: De intense hoofdpijn bij migraine wordt vaak vergezeld van misselijkheid en braken.
• Hersentumoren: Tumoren in de hersenen kunnen druk uitoefenen op het braakcentrum en braken veroorzaken.
• Verhoogde schedeldruk: Een verhoogde druk in de schedel, bijvoorbeeld door een hersenoedeem (vochtophoping in de hersenen), kan braken uitlokken.
• Encefalitis (hersenvliesontsteking): Een infectie van de hersenen kan ook braken veroorzaken.
• Chemotherapie: Chemotherapie kan de braakreflex stimuleren als bijwerking.

4. Andere oorzaken: Ook medicijngebruik, zwangerschap (ochtendmisselijkheid), stress en psychogene factoren kunnen braken veroorzaken.

Het is belangrijk te benadrukken dat braken slechts een symptoom is en niet de ziekte zelf. De oorzaak van het braken moet worden vastgesteld door een arts om de juiste behandeling te kunnen instellen. Aanhoudende of ernstige braken vereisen altijd medisch advies, vooral als het gepaard gaat met andere symptomen zoals koorts, hevige buikpijn, bloed in het braaksel of uitdroging.