Hoeveel ziekenhuizen zijn er in Nederland?

Het veranderende landschap van de Nederlandse ziekenhuiszorg: Meer dan je denkt

Nederland, een land met een relatief kleine oppervlakte, beschikt over een verrassend groot aantal ziekenhuizen. In tegenstelling tot de trend in veel andere ontwikkelde landen, waar centralisatie en fusies leiden tot een afname van het aantal ziekenhuizen, zag Nederland in 2021 juist een piek. Dat jaar telde ons land maar liefst 691 ziekenhuizen. Dit aantal weerspiegelt een complex verhaal over de evolutie van de Nederlandse gezondheidszorg en de steeds veranderende zorgbehoefte van de bevolking.

Het is belangrijk om te nuanceren dat ‘ziekenhuis’ in deze context breed geïnterpreteerd moet worden. Het omvat niet alleen de grote, bekende universitaire medische centra, maar ook kleinere, gespecialiseerde klinieken, revalidatiecentra en zelfs afdelingen binnen bestaande ziekenhuizen die als zelfstandige eenheden kunnen worden beschouwd. Deze diversiteit draagt bij aan de relatief hoge cijfers. Een vergelijking met andere landen, waarbij de definitie van ‘ziekenhuis’ verschilt, moet daarom met voorzichtigheid worden benaderd.

De toename van het aantal ziekenhuizen in Nederland is geen willekeurig proces. Verschillende factoren spelen hierbij een rol:

• Toenemende vergrijzing: De steeds ouder wordende bevolking heeft meer zorg nodig, wat leidt tot een grotere vraag naar faciliteiten en specialistische zorg.
• Specialisatie: De medische wetenschap kent een continue ontwikkeling en specialisatie. Dit resulteert in een toenemend aantal gespecialiseerde klinieken die zich richten op specifieke aandoeningen of behandelmethoden.
• Regionale verschillen in zorgbehoefte: De zorgvraag is niet gelijk verdeeld over het land. Sommige regio’s hebben meer behoefte aan bepaalde specialismen dan andere, wat leidt tot een decentrale spreiding van faciliteiten.
• Marktwerking: De toenemende marktwerking in de zorg kan leiden tot de oprichting van nieuwe klinieken en ziekenhuizen, gedreven door concurrentie en ondernemerschap.

De stijging van het aantal ziekenhuizen tot 691 in 2021 markeert een hoogtepunt. Of deze trend zich zal voortzetten, is de vraag. Factoren als schaalvergroting, efficiëntie-eisen en de toenemende druk op de zorgkosten kunnen leiden tot consolidatie en fusies in de toekomst. Toch laat het huidige aantal zien dat de Nederlandse gezondheidszorg een dynamisch en complex systeem is, dat zich constant aanpast aan de veranderende behoeften van de bevolking. Een grondige analyse van de functionaliteit en specialisatie van elk van deze 691 ‘ziekenhuizen’ is nodig om een volledig beeld te krijgen van de huidige structuur van de Nederlandse gezondheidszorg.