Kun je teveel zuurstof inademen?

Kun je teveel zuurstof inademen? Ja, en dat is gevaarlijk.

De gedachte dat te veel zuurstof schadelijk kan zijn, lijkt contra-intuïtief. We weten immers dat zuurstof essentieel is voor ons overleven. Maar net als met de meeste dingen in het leven, geldt hier: teveel van het goede kan schadelijk zijn. Overmatige zuurstofinname, ook wel hyperoxie genoemd, kan leiden tot ernstige, soms levensbedreigende, gezondheidsproblemen. Dit artikel duidt de gevaren uit en legt uit waarom een evenwicht cruciaal is.

De schadelijke effecten van hyperoxie manifesteren zich voornamelijk door de vorming van reactieve zuurstofsoorten (ROS). Deze zijn extreem reactieve moleculen die celmembranen, eiwitten en DNA beschadigen door oxidatieve stress. Deze schadelijke processen treffen verschillende organen, maar met name het centrale zenuwstelsel, de longen en het oculaire systeem zijn kwetsbaar.

Het centrale zenuwstelsel: Hoge zuurstofconcentraties kunnen leiden tot convulsies, coma en zelfs de dood. Dit komt door de directe toxiciteit van ROS op neuronen, wat leidt tot celdood en verstoring van de neurologische functies. De symptomen kunnen variëren van lichte verwardheid en hoofdpijn tot ernstige neurologische disfunctie.

De longen: Langdurige blootstelling aan hoge zuurstofconcentraties kan pulmonaire toxiciteit veroorzaken, bekend als Acute Respiratory Distress Syndrome (ARDS). Dit resulteert in ontsteking, vochtophoping in de longen en ernstige ademhalingsproblemen. De longblaasjes raken beschadigd en verliezen hun elasticiteit, waardoor de gasuitwisseling verstoord wordt.

Het oculaire systeem: Hyperoxie kan leiden tot retinale schade, wat uiteindelijk tot blindheid kan leiden. De bloedvaten in het netvlies zijn bijzonder gevoelig voor de schadelijke effecten van ROS, wat leidt tot vernauwing van de bloedvaten en uiteindelijk tot celdood.

Wie loopt het meeste risico? Hoewel iedereen hyperoxie kan ervaren, lopen bepaalde groepen een verhoogd risico. Dit omvat patiënten die zuurstoftherapie ontvangen, bijvoorbeeld premature baby’s in couveuses of patiënten met longziekten. Duikers die te snel opstijgen na een duik op grote diepte, lopen ook een risico op hyperoxie, omdat ze dan te snel een grote hoeveelheid zuurstof inademen.

Conclusie: Hoewel zuurstof essentieel is voor het leven, is het belangrijk om te onthouden dat teveel zuurstof schadelijk kan zijn. Hyperoxie is een serieuze aandoening die ernstige gevolgen kan hebben voor verschillende organen. De juiste zuurstofconcentratie, zorgvuldig gecontroleerd door medische professionals, is cruciaal voor de gezondheid en het welzijn. Zelfmedicatie met hoge concentraties zuurstof zonder medisch advies is ten strengste af te raden.