Waarom vergeet ik zo snel dingen?

Waarom glippen dingen zo snel uit mijn geheugen? Een blik op stress, piekeren en hun invloed op ons geheugen.

Heb je het gevoel dat je de laatste tijd vaker dan normaal dingen vergeet? Dat je afspraken in de war haalt, namen niet meer kunt herinneren of steeds vaker naar je sleutels zoekt? Je bent zeker niet de enige. Veel mensen ervaren periodes waarin hun geheugen hen in de steek laat, en de oorzaak ligt vaak dichterbij dan je denkt: in de mentale belasting van stress, piekeren en andere emotionele factoren.

We leven in een maatschappij die bol staat van prikkels en verwachtingen. Constant bereikbaar zijn, deadlines halen, sociale verplichtingen nakomen; het legt een enorme druk op ons cognitieve systeem. Wanneer die druk te groot wordt, kan dit leiden tot overmatige stress, een constante stroom van piekergedachten, of zelfs diepere problemen zoals trauma’s of depressie. En deze factoren kunnen een direct effect hebben op ons geheugen.

Hoe werkt dat dan precies?

Stel je voor dat je geheugen een harde schijf is. Onder normale omstandigheden is er voldoende ruimte om informatie op te slaan en weer terug te vinden. Maar als die harde schijf vol staat met grote bestanden – in dit geval de emotionele belasting van stress, zorgen en angsten – dan blijft er minder ruimte over voor nieuwe informatie.

Het opslaan van nieuwe informatie vereist aandacht en focus. Wanneer je constant bezig bent met piekeren over problemen of het verwerken van een traumatische gebeurtenis, is je aandacht daarop gericht. Hierdoor besteed je minder aandacht aan de details van het moment, waardoor de informatie minder goed wordt opgeslagen in je geheugen. Het is alsof je de belangrijke informatie maar half hoort of ziet.

Daarnaast kan chronische stress de werking van bepaalde hersengebieden beïnvloeden, met name de hippocampus, een cruciaal gebied voor het vormen van nieuwe herinneringen. Onder invloed van stresshormonen kan de hippocampus minder efficiënt werken, wat het moeilijk maakt om herinneringen te coderen en op te slaan.

Geen reden tot paniek (meestal)!

Het goede nieuws is dat geheugenproblemen die voortkomen uit stress en piekeren, in de meeste gevallen geen onderliggende medische oorzaak hebben. Ze zijn vaak tijdelijk en omkeerbaar. Dit betekent dat je je geheugen weer kunt trainen en je cognitieve vaardigheden kunt verbeteren door de onderliggende oorzaak aan te pakken:

• Stressmanagement: Leer technieken om stress te verminderen, zoals mindfulness, meditatie, yoga of ademhalingsoefeningen.
• Piekeren aanpakken: Identificeer je piekerpatronen en leer hoe je ze kunt doorbreken. Cognitieve gedragstherapie (CGT) kan hierbij een effectieve methode zijn.
• Voldoende slaap: Slaap is cruciaal voor het consolideren van herinneringen. Zorg voor een goede nachtrust door een consistent slaapschema aan te houden.
• Gezonde levensstijl: Eet gezond, beweeg regelmatig en vermijd overmatig alcoholgebruik en roken. Dit bevordert de algehele hersenfunctie.
• Hulp zoeken: Aarzel niet om professionele hulp te zoeken als je worstelt met chronische stress, trauma of depressie. Een therapeut kan je helpen om de onderliggende problemen aan te pakken en copingmechanismen te ontwikkelen.

Kortom, een slechter geheugen is niet per se een teken van veroudering of een ernstige ziekte. Vaak is het een symptoom van overmatige mentale belasting. Door de oorzaak aan te pakken en te investeren in je mentale welzijn, kun je je geheugen weer op de rails krijgen en meer genieten van het leven. Vergeet niet: je bent niet alleen!