Welke stoornissen vallen onder angststoornissen?

De vele gezichten van angst: een overzicht van angststoornissen

Angst is een normale menselijke emotie. Het helpt ons alert te zijn voor gevaar en motiveert ons om actie te ondernemen. Maar wanneer angst overmatig, aanhoudend en het dagelijks leven verstoort, spreken we van een angststoornis. Er bestaat niet één type angststoornis, maar een breed spectrum met diverse verschijningsvormen. Elk type kenmerkt zich door specifieke angsten, gedragingen en gedachtenpatronen. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende angststoornissen:

Angststoornissen die zich vaak al op jonge leeftijd manifesteren:

• Separatieangststoornis: Extreme angst bij scheiding van een hechtingspersoon, zoals een ouder of verzorger. Dit gaat verder dan de normale angst die kinderen kunnen ervaren bij afscheid. Kinderen met separatieangststoornis kunnen lichamelijke klachten ontwikkelen, zoals buikpijn of hoofdpijn, bij de gedachte alleen al aan scheiding.
• Selectief mutisme: Het onvermogen om te spreken in specifieke sociale situaties, terwijl het kind in andere, vertrouwde omgevingen wel normaal spreekt. Dit wordt vaak verward met verlegenheid, maar selectief mutisme is een angststoornis die aanzienlijke beperkingen kan opleggen in de sociale ontwikkeling en schoolprestaties.

Angststoornissen die zich op verschillende leeftijden kunnen ontwikkelen:

• Gegeneraliseerde angststoornis (GAS): Constante, overmatige zorgen over diverse zaken, zoals gezondheid, financiën of relaties. Deze zorgen zijn moeilijk te controleren en gaan vaak gepaard met lichamelijke symptomen zoals rusteloosheid, spierspanning en slaapproblemen.
• Sociale angststoornis (sociale fobie): Intense angst voor sociale situaties, uit angst om negatief beoordeeld te worden door anderen. Dit kan leiden tot vermijdingsgedrag en sociaal isolement.
• Paniekstoornis: Terugkerende, onverwachte paniekaanvallen, gekenmerkt door intense angst en lichamelijke symptomen zoals hartkloppingen, zweten en benauwdheid. Soms ontwikkelt zich hieruit agorafobie, de angst voor plaatsen of situaties waaruit ontsnappen moeilijk lijkt of waar geen hulp beschikbaar is in geval van een paniekaanval.
• Specifieke fobieën: Extreme angst voor een specifiek object of situatie, zoals spinnen, hoogtes of vliegen. De angst is disproportioneel ten opzichte van het daadwerkelijke gevaar en leidt tot vermijdingsgedrag.
• Obsessief-compulsieve stoornis (OCS): Gekenmerkt door terugkerende, ongewenste gedachten (obsessies) en dwanghandelingen (compulsies) die worden uitgevoerd om de angst te verminderen. Voorbeelden zijn obsessies rondom besmetting en compulsies zoals overmatig handen wassen.
• Posttraumatische stressstoornis (PTSS): Ontwikkelt zich na blootstelling aan een traumatische gebeurtenis, zoals een ongeval, geweld of oorlog. Symptomen zijn onder andere herbelevingen van de trauma, vermijding van trauma-gerelateerde prikkels en verhoogde prikkelbaarheid.

Het is belangrijk om te benadrukken dat dit slechts een beknopt overzicht is. Angststoornissen kunnen zich op verschillende manieren uiten en de ernst van de symptomen kan variëren. Als je vermoedt dat je zelf of iemand in je omgeving last heeft van een angststoornis, is het raadzaam om professionele hulp te zoeken. Een huisarts of psycholoog kan een diagnose stellen en een passende behandeling adviseren.