Hoe heet iemand zonder vaste woon- of verblijfplaats?

Meer dan alleen “dakloos”: De mens achter het woord

Dakloosheid. Het woord roept vaak beelden op van mensen die op straat slapen, in portieken schuilen of hun toevlucht zoeken in opvangcentra. Maar de realiteit van dakloosheid is complexer en de term “dakloos” omvat een diverse groep mensen met uiteenlopende achtergronden en situaties. Hoewel “dakloze” de meest gebruikte en geaccepteerde term is voor iemand zonder vaste woon- of verblijfplaats, is het belangrijk om te beseffen dat het label slechts een deel van het verhaal vertelt.

De officiële definitie van dakloosheid in Nederland, gebruikt door organisaties zoals het CBS, omvat verschillende vormen van woningloosheid, waaronder:

• Straatdakloosheid: Dit is de meest zichtbare vorm, waarbij mensen letterlijk op straat leven.
• Verblijf in maatschappelijke opvang: Personen die in een nachtopvang, crisisopvang of andere vorm van maatschappelijke opvang verblijven, worden ook beschouwd als dakloos.
• Tijdelijk verblijf bij familie of vrienden (couchsurfing): Deze vorm van dakloosheid is vaak minder zichtbaar, maar niet minder precair. Mensen zijn afhankelijk van de goodwill van anderen en hebben geen eigen plek.
• Wonen in ongeschikte behuizing: Dit kan bijvoorbeeld een caravan, kraakpand of een bouwval betreffen, die niet voldoet aan de minimale eisen voor veilige en gezonde bewoning.

De term “dakloze” is dus een verzamelnaam voor al deze situaties. Maar achter die term schuilt altijd een individu met een eigen verhaal, eigen dromen en eigen worstelingen. Het is daarom belangrijk om te beseffen dat het woord “dakloze” een beschrijving is van iemands woonsituatie, niet van wie ze zijn als persoon.

In plaats van alleen te focussen op het label “dakloze”, is het waardevol om te kijken naar de mens achter de term. Spreek waar mogelijk direct tot de persoon, in plaats van over hem of haar. Een simpele “goedemorgen” of een vraag naar hoe het gaat, kan al een groot verschil maken.

Naast “dakloze” worden ook andere termen gebruikt, zoals “persoon zonder vaste woon- of verblijfplaats”. Deze omschrijving is formeler en neutraler. Ook wordt steeds meer gesproken over “mensen in een situatie van dakloosheid” om de nadruk te leggen op de tijdelijkheid van de situatie en de mogelijkheid tot verandering.

Uiteindelijk is de belangrijkste les dat we voorbij het label moeten kijken en de mens moeten zien. Respectvolle communicatie en erkenning van iemands individualiteit zijn cruciaal in de aanpak van dakloosheid.