Wat is regel 5?

De Regel van 5: Een pijler van medicatieveiligheid

De zorg is een dynamische omgeving, vol haast en complexiteit. In dit drukke veld is het nauwkeurig en veilig toedienen van medicatie van cruciaal belang. Een essentiële tool die zorgverleners inzet om medicatiefouten te voorkomen, is de Regel van 5. Deze regel, hoewel simpel in haar formulering, biedt een krachtige checklist om de veiligheid van de patiënt te maximaliseren.

De Regel van 5 is geen officieel vastgelegde richtlijn met een wettelijke basis, maar eerder een praktische, mnemotechnische hulpmiddel dat breed wordt toegepast en onderwezen in de zorg. Het is een samenvatting van vijf essentiële controlepunten die bij elke medicatietoediening moeten worden gecontroleerd. Deze vijf punten focussen op de vijf ‘R’en:

• Rechte patiënt: Wordt de medicatie toegediend aan de juiste patiënt? Controleer altijd de identiteit van de patiënt, bijvoorbeeld aan de hand van een polsbandje en vraag de patiënt naar zijn/haar naam en geboortedatum.

• Rechte medicatie: Is dit de juiste medicatie? Controleer zorgvuldig de naam van het medicijn, de sterkte en de toedieningsvorm. Vergelijk de medicatie met het voorschrift en de medicatiekaart van de patiënt.

• Rechte dosering: Is de dosering correct? Controleer of de dosering overeenkomt met het voorschrift en of deze geschikt is voor de patiënt, rekening houdend met leeftijd, gewicht en eventuele andere aandoeningen.

• Rechte toedieningsweg: Wordt de medicatie op de juiste manier toegediend? Controleer of de toedieningsweg (bijvoorbeeld oraal, injectie, intraveneus) overeenkomt met het voorschrift.

• Rechte tijd: Wordt de medicatie op het juiste tijdstip toegediend? Controleer of de toediening binnen het juiste tijdsbestek plaatsvindt zoals voorgeschreven.

Het toepassen van de Regel van 5 is geen statisch proces. Zorgverleners dienen actief te blijven nadenken en kritisch te blijven kijken naar de situatie. Er kunnen situaties ontstaan waarbij extra controles nodig zijn, bijvoorbeeld bij onduidelijke voorschriften of bij patiënten met complexe medicatielijsten. De Regel van 5 is dus geen garantie tegen fouten, maar een belangrijk hulpmiddel om de kans op fouten drastisch te verkleinen. Een proactieve en zorgvuldige aanpak, met aandacht voor de vijf R’en, is essentieel voor de veiligheid van de patiënt en de professionaliteit van de zorgverlener.

De implementatie van de Regel van 5 moet worden geïntegreerd in de dagelijkse werkwijze en ondersteund worden door een cultuur van open communicatie en het melden van bijna-fouten. Dit bevordert continue verbetering en een veilige omgeving voor zowel patiënten als zorgverleners.