Wat mag een curator niet doen?

De Grens van de Macht: Wat een Curator Absoluut Niet Mag Doen

Wanneer iemand onder curatele wordt gesteld, verandert er veel. De persoon in kwestie, de betrokkene, verliest in feite zijn of haar handelingsbekwaamheid en de curator neemt de verantwoordelijkheid over voor het beheren van financiën en het nemen van beslissingen. Deze ingrijpende maatregel is bedoeld om mensen te beschermen die niet meer in staat zijn om hun eigen belangen te behartigen. Maar de macht van een curator is niet onbegrensd. Er zijn duidelijke lijnen die niet overschreden mogen worden, lijnen die de persoonlijke autonomie en fundamentele rechten van de betrokkene beschermen.

Het is essentieel om te begrijpen dat een curatele niet betekent dat iemand volledig rechteloos is. De curator is geen alwetende of almachtige heerser over het leven van de betrokkene. De wetgever heeft bewust gekozen voor een systeem dat weliswaar bescherming biedt, maar ook de menselijke waardigheid en individuele vrijheid zoveel mogelijk waarborgt.

Een cruciaal aspect hiervan is de afwezigheid van bevoegdheid in zaken die diep in de persoonlijke sfeer liggen. Dit betreft de meest fundamentele en intieme aspecten van iemands leven, de zaken die de kern van de persoonlijke identiteit raken. Denk hierbij aan:

• Echtscheiding: Een curator kan niet namens de betrokkene een echtscheiding aanvragen of toestemming geven voor een scheiding. De beslissing om te scheiden is een hoogstpersoonlijke keuze die de betrokkene, indien enigszins mogelijk, zelf moet maken.

• Erkenning van een kind: Het erkennen van een kind is eveneens een persoonlijke beslissing die de curator niet kan overnemen. Dit raakt aan de ouderlijke band en de familierelaties, en valt buiten de bevoegdheid van het curatorschap.

• Verzoek tot euthanasie: Het recht op zelfbeschikking, met inbegrip van een verzoek tot euthanasie in uitzichtloze situaties, blijft bij de betrokkene. De curator kan dit niet namens hem of haar indienen of afwijzen. De complexiteit van een dergelijk verzoek vereist de persoonlijke betrokkenheid en vrije wil van de persoon zelf (onderhevig aan strenge wettelijke vereisten en beoordelingen).

• Gedwongen opname: Zelfs onder curatele kan iemand niet zomaar gedwongen worden opgenomen in een psychiatrische inrichting. Een gedwongen opname is een ingrijpende maatregel die aan strikte wettelijke criteria is gebonden en vereist een aparte procedure, onafhankelijk van de curatele.

• Medische behandelingen opleggen: Een curator kan niet zomaar beslissen over medische behandelingen die de betrokkene moet ondergaan. Het recht op informed consent, het recht om geïnformeerd toestemming te geven voor een medische behandeling, blijft van kracht. De curator kan wel een rol spelen in de besluitvorming, met name wanneer de betrokkene zelf niet meer in staat is om zijn of haar wil te uiten, maar dit moet altijd in het belang van de betrokkene gebeuren en in overleg met artsen en, waar mogelijk, de betrokkene zelf.

Kortom, een curator is verantwoordelijk voor het behartigen van de vermogensrechtelijke belangen en het bieden van begeleiding in het dagelijks leven, maar de persoonlijke autonomie en fundamentele rechten van de betrokkene blijven beschermd. De curator moet altijd handelen in het belang van de betrokkene en rekening houden met zijn of haar wensen, waarden en overtuigingen. De grenzen van de macht van een curator zijn essentieel om te waarborgen dat curatele een beschermende maatregel blijft en geen middel tot onderdrukking wordt. Het is belangrijk om te weten waar deze grenzen liggen, zowel voor de betrokkene als voor de curator zelf.