Trên dòng sông Son
Nằm ở phía nam đèo Ngang ,Quảng Bình là vùng đất văn vật được nhiều người từng biết đến với những di tích lịch sử và thắng cảnh nổi tiếng cả nước như: đèo Đá Đẽo, bến đò Mẹ Suốt, động Phong Nha, động Tiên Sơn, vườn quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng, bãi biển Nhật Lệ, Đá Nhảy, suối nước nóng Bang… Trong đó có sông Son thơ mộng nơi đây gắn liền với câu chuyện tình yêu rất cảm động.
Sông Son được nhiều du khách đánh giá là dòng sông còn nguyên sơ, một thắng cảnh tuyệt đẹp do thiên nhiên ban tặng cho con người nơi đây. Dòng sông Son thơ mộng với màu xanh thủy lục uốn lượn quanh những dãy núi đá vôi Kẻ Bàng làm tô điểm thêm nét độc đáo mỗi khi du khách đến du lịch Quảng Bình tham quan Động Phong Nha.
Con sông này còn được người bản địa gọi với một cái tên hết sức dân dã: sông Tróc. Đây là một chi lưu của sông Gianh và chảy hoàn toàn trên địa phận tỉnh Quảng Bình. Một phần thượng nguồn của sông dài 7.729m, chảy ngầm trong các núi đá vôi ở vườn quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng và chảy ra từ cửa động Phong Nha nằm trên đất làng Phong Nha xã Sơn Trạch huyện Bố Trạch. Nó hợp lưu với sông Gianh tại gần thị trấn Ba Đồn.
Theo truyền thuyết, có nhiều cách hiểu về tên gọi của dòng sông này. Tuy nhiên, hợp lý nhất là câu chuyện tình của một đôi trai gái yêu nhau thắm thiết. Thế nhưng, tình yêu của họ bị gia đình phản đối do không “môn đăng hộ đối”. Cuối cùng, hai người dẫn nhau tới dòng sông này tự vẫn. Người dân quanh vùng cảm động trước mối tình của đôi trai gái sắt son nên đặt tên là sông Son để chỉ tấm lòng son sắt thủy chung với người mình yêu của họ.
Du khách có dịp đến đây tham quan sẽ cảm nhận được vẻ đẹp của dòng sông từ màu nước, ngọn núi đến thắng cảnh đôi bờ. Điều đầu tiên cảm nhận được là màu nước của dòng sông. Nước sông Son xanh biếc, xanh hơn ta tưởng.
Dòng sông chảy lượn uốn cung theo chân núi và ôm sát những nương ngô, bãi chuối cạnh những xóm nhà rải rác bình yên. Hai bên bờ sông phong cảnh thanh bình. Tất cả làm nên một bức tranh thủy mặc hữu tình, một cuộc sống yên bình tươi đẹp giữa vùng hoang vu bát ngát núi rừng.
Đặc biệt tại Sông Son còn có di tích bến phà Xuân Sơn nơi trước dây là trọng điểm thường xuyên bị giặc Mỹ đánh phá ác liệt. Để bảo đảm thông phà, thông tuyến, nhiều cán bộ, chiến sĩ, bộ đội, thanh niên xung phong đã anh dũng chiến đấu, chịu đựng gian khổ, chấp nhận hy sinh để đảm bảo cho phà, cho xe an toàn, kịp thời băng đường vượt khẩu chi viện cho tiền tuyến.
Ngoài vẻ đẹp thiên tạo, đi trên dòng sông sinh ra từ lòng di sản này, nếu thích ta còn được tự chèo thuyền để thưởng thức và khám phá vẻ đẹp hoang dã đôi bờ. Đặc biệt, đến đây, du khách còn được thưởng thức nhiều món ngon, mà độc đáo nhất là món cá trắm sống dưới dòng sông này. Cùng với cá trắm, dọc hai bờ sông Son còn có những món ngon đặc sản quê hương khác.