Hội nghị Ianta (tháng 2/1945) đặt nền móng cho trật tự thế giới hai cực, được củng cố sau khi Nhật đầu hàng tháng 8/1945, chính thức chia thế giới thành hai phe đối lập, chấm dứt Chiến tranh Thế giới thứ hai.
Trật Tự Hai Cực Hai Phe: Sự Đánh Dấu Của Hội Nghị Yalta
Trong vòng xoáy hỗn loạn của Chiến tranh Thế giới thứ hai, một cuộc họp quan trọng đã diễn ra tại thành phố Yalta, thuộc bán đảo Crimea, vào tháng 2 năm 1945. Hội nghị Yalta không chỉ đặt dấu chấm hết cho cuộc xung đột toàn cầu tàn khốc này mà còn định hình lại cấu trúc địa chính trị của thế giới, mở ra một thời kỳ mới được gọi là “Trật tự hai cực hai phe”.
Nền Tảng Của Trật Tự Hai Cực
Hội nghị Yalta quy tụ ba cường quốc đồng minh chính: Hoa Kỳ, Liên Xô và Vương quốc Anh. Các nhà lãnh đạo của họ, Tổng thống Franklin D. Roosevelt, Nguyên soái Joseph Stalin và Thủ tướng Winston Churchill, đã gặp gỡ để thảo luận về các vấn đề thiết yếu liên quan đến hậu chiến.
Một trong những quyết định quan trọng nhất được đưa ra tại Yalta là thành lập Liên Hợp Quốc, một tổ chức liên chính phủ được thiết kế để thúc đẩy hợp tác quốc tế và ngăn chặn xung đột trong tương lai. Tuy nhiên, đằng sau mặt tiền thống nhất này, một sự chia rẽ sâu sắc đã bắt đầu nảy nở giữa các đồng minh.
Sự Trỗi Dậy Của Hai Siêu Cường
Sự chia rẽ ngày càng lớn này bắt nguồn từ sự khác biệt về ý thức hệ và tham vọng địa chính trị giữa Hoa Kỳ và Liên Xô. Hoa Kỳ, với tư cách là nền kinh tế mạnh nhất thế giới, đã theo đuổi một chính sách mở rộng ảnh hưởng ra toàn cầu. Ngược lại, Liên Xô, với hệ thống chính trị cộng sản, muốn mở rộng phạm vi kiểm soát của mình ở Đông Âu.
Khi chiến tranh kết thúc vào tháng 8 năm 1945, sự chia rẽ này càng trở nên rõ ràng. Hoa Kỳ và Liên Xô đã vạch ra những ranh giới rõ ràng về ảnh hưởng của họ, tạo thành hai khối đối lập: khối phương Tây do Hoa Kỳ dẫn đầu và khối phương Đông do Liên Xô thống trị.
Trật Tự Hai Cực Củng Cố
Trật tự hai cực đã được củng cố hơn nữa bởi cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân giữa Hoa Kỳ và Liên Xô. Sự phát triển của vũ khí hạt nhân đã tạo ra thế cân bằng răn đe giữa hai siêu cường, đồng thời tạo ra một bầu không khí sợ hãi và ngờ vực trong suốt thời kỳ Chiến tranh Lạnh.
Sự chia đôi của thế giới theo ranh giới ý thức hệ này đã định hình nên các cuộc xung đột, căng thẳng và liên minh của thời hậu chiến. Từ Chiến tranh Triều Tiên đến Cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba, trật tự hai cực đã đặt ra khung cảnh cho một thời kỳ căng thẳng địa chính trị dai dẳng.
Kết Luận
Hội nghị Yalta năm 1945 đánh dấu sự khởi đầu của trật tự hai cực hai phe, một cấu trúc địa chính trị đặc trưng bởi sự phân chia rõ ràng giữa Hoa Kỳ và Liên Xô. Sự chia rẽ này hình thành nên cục diện thế giới trong suốt thời kỳ Chiến tranh Lạnh, định hình nên các cuộc xung đột, liên minh và căng thẳng chính trị trong nửa sau của thế kỷ 20.