Nơ Trang Lơng (1870-1935), tên thật là N Trang, là tù trưởng dân tộc Mnông ở tỉnh Đắk Lak (nay là Đắk Nông). Ông là nhà yêu nước xuất thân từ một gia đình nông dân có truyền thống yêu nước. Vợ ông tên là Lơng.
Vén Màn Bí Ẩn: Dân Tộc Của Anh Hùng N’Trang Lơng
Trong bức tranh sử hào hùng của dân tộc Việt Nam, N’Trang Lơng nổi lên như một vị anh hùng xuất chúng, đại diện cho tinh thần bất khuất của các dân tộc Tây Nguyên. Ông được biết đến với tên gọi “N’Trang Lơng”, trong đó “Lơng” là tên của người vợ thủy chung của ông. Nhưng điều ít người biết đến là về dân tộc mà vị anh hùng này thuộc về.
N’Trang Lơng, người mang trong mình dòng máu của dân tộc Mnông, một dân tộc thiểu số anh em của người Ê Đê, Bahnar, sinh sống chủ yếu ở tỉnh Đắk Lak (nay là Đắk Nông). Truyền thống yêu nước đã chảy trong huyết quản của gia đình ông từ nhiều đời, nuôi dưỡng trong ông một ý chí sắt đá và lòng căm thù sâu sắc đối với ách thống trị của thực dân Pháp.
Dân tộc Mnông có một nền văn hóa lâu đời và riêng biệt, với sự tôn trọng sâu sắc đối với thiên nhiên và truyền thống của tổ tiên. Họ là những nghệ nhân điêu khắc bậc thầy, tạo ra những ngôi nhà dài (nhà Rông) tuyệt đẹp – biểu tượng của sức mạnh cộng đồng và sự đoàn kết. Trong xã hội Mnông, người tù trưởng là người giữ vị trí cao nhất, được kính trọng và có tiếng nói quyết định.
Sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước, N’Trang Lơng sớm tiếp thu được những giá trị cao đẹp của dân tộc mình. Ông trở thành tù trưởng của bộ tộc và lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống lại thực dân Pháp vào năm 1911. Cuộc khởi nghĩa này kéo dài trong nhiều năm, cho thấy tinh thần bất khuất và lòng yêu nước nồng nàn của người Mnông.
Mặc dù cuộc khởi nghĩa cuối cùng đã bị dập tắt, nhưng danh tiếng của N’Trang Lơng vẫn sống mãi trong lòng người dân tộc Mnông và người dân Tây Nguyên. Ông được coi là một biểu tượng của sự đấu tranh vì tự do và độc lập của các dân tộc bị áp bức.
Ngày nay, di sản của N’Trang Lơng vẫn được lưu truyền rộng rãi trong các cộng đồng người Mnông ở Đắk Lak và Đắk Nông. Tên ông được đặt cho các trường học, đường phố và bảo tàng, nhằm vinh danh cuộc đời và sự hy sinh của một vị anh hùng dân tộc kiệt xuất.