Tòa án chỉ định người giám hộ khi nào?

Tòa án chỉ định người giám hộ: Khi nào và tại sao?

Việc bảo vệ quyền và lợi ích của những người mất năng lực hành vi dân sự hoặc người chưa thành niên luôn là một vấn đề quan trọng. Thông thường, gia đình, người thân sẽ đảm nhận vai trò giám hộ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tòa án sẽ can thiệp và chỉ định người giám hộ để đảm bảo sự an toàn và phúc lợi tốt nhất cho đối tượng được bảo vệ. Vậy khi nào tòa án sẽ thực hiện vai trò này?

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, tòa án sẽ chỉ định người giám hộ trong hai trường hợp chính:

1. Khi có tranh chấp giữa những người giám hộ đương nhiên:

Luật quy định thứ tự ưu tiên người giám hộ đương nhiên đối với người mất năng lực hành vi dân sự hoặc người chưa thành niên. Ví dụ, cha mẹ là người giám hộ đương nhiên của con chưa thành niên. Tuy nhiên, trong thực tế, có thể phát sinh tranh chấp giữa những người thuộc diện giám hộ đương nhiên này.

Chẳng hạn, trong trường hợp ly hôn, cả cha và mẹ đều muốn làm giám hộ cho con nhưng không thể thỏa thuận được. Hoặc ông bà nội và ông bà ngoại tranh chấp quyền giám hộ cho cháu khi cha mẹ không còn khả năng thực hiện. Những tranh chấp này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người được giám hộ. Lúc này, tòa án sẽ xem xét, đánh giá các yếu tố như điều kiện sống, khả năng chăm sóc, tình cảm gắn bó… của từng người để quyết định ai là người giám hộ phù hợp nhất, đảm bảo tốt nhất cho quyền lợi của người được bảo vệ. Quyết định của tòa án sẽ mang tính khách quan, công bằng và đặt lợi ích của người được giám hộ lên hàng đầu.

2. Khi không thể cử người giám hộ đương nhiên:

Trường hợp này xảy ra khi người được giám hộ không có người thân thuộc theo quy định của pháp luật để làm giám hộ đương nhiên. Ví dụ, cha mẹ qua đời, không có ông bà, anh chị em ruột hoặc người thân thích hợp khác có đủ điều kiện và nguyện vọng làm giám hộ.

Trong tình huống này, tòa án sẽ chủ động tìm kiếm và chỉ định người giám hộ phù hợp. Người được chỉ định có thể là cá nhân hoặc tổ chức như Hội Chữ thập đỏ, trung tâm bảo trợ xã hội… Tòa án sẽ xem xét kỹ lưỡng năng lực, phẩm chất đạo đức, điều kiện kinh tế, xã hội của cá nhân hay tổ chức đó để đảm bảo họ có đủ khả năng chăm sóc, nuôi dưỡng và bảo vệ người được giám hộ.

Tóm lại, sự can thiệp của tòa án trong việc chỉ định người giám hộ thể hiện tính nhân văn sâu sắc của pháp luật. Việc này không chỉ đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người mất năng lực hành vi dân sự và người chưa thành niên mà còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng, văn minh và giàu tình thương. Việc hiểu rõ khi nào tòa án chỉ định người giám hộ sẽ giúp chúng ta bảo vệ tốt hơn cho những người yếu thế trong xã hội.