Có bao nhiêu loại thơm?

Câu hỏi “Có bao nhiêu loại thơm?” nghe đơn giản nhưng lại ẩn chứa một sự phức tạp thú vị. Câu trả lời “Vô số” nghe có vẻ dễ dãi, nhưng lại chính xác đến bất ngờ. Thực vật họ Thơm (Zingiberaceae), hay rộng hơn, những loại cây cỏ có mùi thơm dùng trong ẩm thực, mỹ phẩm hay y học truyền thống, không thể đếm xuể. Chúng ta không thể đưa ra một con số cụ thể, vì sự đa dạng của chúng vượt xa khả năng thống kê.

Khái niệm “thơm” ở đây đã mở rộng ra ngoài ý nghĩa hẹp của một loài thực vật cụ thể. Nó bao gồm những loại gia vị, thảo mộc, hoa quả, rễ củ… có hương thơm đặc trưng, được sử dụng đa dạng trong nhiều nền văn hoá khác nhau. Mỗi vùng miền, mỗi quốc gia lại có những loại “thơm” riêng biệt, được trồng trọt và sử dụng theo những cách thức độc đáo. Chỉ riêng ở Việt Nam, ta đã có hàng chục loại cây được gọi là “thơm”, từ những loại phổ biến như gừng, nghệ, sả, riềng, lá chanh, lá mắc mật… cho đến những loại ít phổ biến hơn như sa nhân, vỏ quế, đinh hương… Mỗi loại lại có những biến thể khác nhau về hình dáng, kích thước, màu sắc và quan trọng nhất là mùi vị.

Sự đa dạng đó còn được nhân lên gấp bội nếu chúng ta xét đến các giống cây trồng khác nhau. Một loại gừng thôi đã có gừng ta, gừng gió, gừng đỏ… mỗi loại lại mang một hương vị, độ cay và công dụng khác nhau. Tương tự với nghệ, sả, riềng… Việc lai tạo giữa các giống cũng góp phần tạo ra thêm vô số biến thể, khiến cho việc thống kê các loại “thơm” trở thành một nhiệm vụ gần như bất khả thi.

Hơn nữa, khái niệm “thơm” còn mang tính chủ quan. Điều mà người này thấy thơm, người khác lại có thể thấy khó chịu. Mùi thơm cũng có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, thời điểm thu hoạch… Vì vậy, việc phân loại và đếm các loại “thơm” không chỉ phụ thuộc vào đặc điểm sinh học của thực vật mà còn phụ thuộc vào văn hoá, kinh nghiệm và cảm nhận của mỗi người.

Tóm lại, thay vì tìm kiếm một con số chính xác, chúng ta nên trân trọng sự phong phú và đa dạng của thế giới hương thơm. Mỗi loại “thơm” là một món quà của thiên nhiên, mang đến những trải nghiệm vị giác và cảm xúc độc đáo, góp phần làm nên sự phong phú và đa dạng của ẩm thực và văn hoá nhân loại.