Tại sao thuế suất của thuế TTĐB thường cao hơn các loại thuế gián thu khác?

Tại sao thuế suất của thuế TTĐB thường cao hơn các loại thuế gián thu khác?

Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) thường áp dụng mức thuế suất cao hơn đáng kể so với các loại thuế gián thu khác như thuế giá trị gia tăng (GTGT). Điều này xuất phát từ bản chất và mục tiêu đặc thù của loại thuế này. Thuế TTĐB không chỉ đơn thuần là một công cụ thu ngân sách mà còn mang nặng tính chất điều tiết kinh tế – xã hội. Vậy đâu là lý do khiến thuế suất TTĐB thường ở mức cao?

Thứ nhất, thuế TTĐB đánh vào các mặt hàng, dịch vụ được coi là xa xỉ, không thiết yếu hoặc có tác động tiêu cực đến sức khỏe, môi trường. Danh mục hàng hóa, dịch vụ chịu thuế TTĐB bao gồm rượu, bia, thuốc lá, xe ô tô, xăng dầu, vũ khí, vật liệu nổ,… Đây đều là những sản phẩm, dịch vụ mà việc tiêu dùng quá mức có thể gây hại cho cá nhân, cộng đồng hoặc gây lãng phí tài nguyên. Mức thuế suất cao đóng vai trò như một “phanh hãm”, hạn chế sự gia tăng tiêu dùng những mặt hàng này. Giá bán tăng cao sẽ khiến người tiêu dùng cân nhắc kỹ hơn trước khi quyết định mua sắm, từ đó góp phần điều chỉnh hành vi tiêu dùng theo hướng tiết kiệm, lành mạnh hơn.

Thứ hai, thuế suất cao của TTĐB giúp điều tiết sản xuất, định hướng doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh có lợi cho xã hội. Khi một mặt hàng chịu thuế TTĐB cao, lợi nhuận của doanh nghiệp sản xuất mặt hàng đó sẽ bị ảnh hưởng. Điều này khuyến khích doanh nghiệp chuyển hướng sang sản xuất các mặt hàng thiết yếu hơn, đáp ứng nhu cầu thực sự của xã hội và ít chịu sự tác động của thuế.

Thứ ba, thuế TTĐB là một nguồn thu quan trọng cho ngân sách nhà nước. Mức thuế suất cao giúp tạo ra một khoản thu đáng kể, phục vụ cho các mục tiêu chi tiêu công, đặc biệt là trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, bảo vệ môi trường – những lĩnh vực chịu ảnh hưởng trực tiếp từ việc tiêu thụ các mặt hàng chịu thuế TTĐB. Ví dụ, nguồn thu từ thuế TTĐB đối với thuốc lá có thể được sử dụng để tài trợ cho các chương trình phòng chống tác hại của thuốc lá.

Tóm lại, thuế suất cao của thuế TTĐB không phải là ngẫu nhiên mà được thiết kế dựa trên những mục tiêu cụ thể: hạn chế tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ xa xỉ, điều tiết sản xuất theo hướng bền vững và tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Mức thuế suất này phản ánh nỗ lực của chính phủ trong việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và đảm bảo các mục tiêu xã hội, hướng tới một lối sống tiết kiệm, lành mạnh và bảo vệ môi trường cho cộng đồng.