Điên là bệnh gì?

Điên, một từ ngữ nặng nghĩa và đầy ám ảnh, thường được sử dụng một cách phổ biến nhưng thiếu chính xác để chỉ chung các bệnh lý tâm thần. Thực tế, “điên” không phải là một thuật ngữ y khoa, mà là một cách gọi thông thường, mang tính chất định kiến và thiếu sự tinh tế cần thiết khi đề cập đến những rối loạn phức tạp của tâm trí con người.

Thay vì dùng từ “điên”, y học hiện đại sử dụng thuật ngữ “rối loạn tâm thần” để mô tả một nhóm các bệnh lý liên quan đến sự hoạt động bất thường của não bộ. Những rối loạn này ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc, hành vi và các mối quan hệ xã hội của người bệnh. Nguyên nhân gây ra rối loạn tâm thần là rất đa dạng và phức tạp, có thể bao gồm yếu tố di truyền, hóa học não bộ, trải nghiệm sống tiêu cực, chấn thương tâm lý, và cả những yếu tố môi trường khác.

Không phải tất cả những người mắc rối loạn tâm thần đều có chung một triệu chứng. Biểu hiện bệnh có thể khác nhau rất nhiều tùy thuộc vào loại bệnh, mức độ nặng nhẹ và cá nhân người bệnh. Một số dấu hiệu phổ biến có thể bao gồm: thay đổi tâm trạng đột ngột và dữ dội (như trầm cảm sâu sắc hoặc hưng cảm thái quá), suy nghĩ và lời nói không mạch lạc, khó tập trung, mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều, hành vi bất thường (như tự làm tổn thương bản thân, hoặc có hành vi hung hăng), rút lui khỏi xã hội, mất hứng thú với các hoạt động yêu thích trước đây, hay ảo giác và hoang tưởng.

Một số rối loạn tâm thần thường gặp được chẩn đoán và điều trị bao gồm:

• Trầm cảm: Đặc trưng bởi cảm giác buồn rầu kéo dài, mất hứng thú với mọi việc, mệt mỏi, khó ngủ, thay đổi cân nặng và suy nghĩ tiêu cực.
• Rối loạn lo âu: Bao gồm nhiều dạng khác nhau như rối loạn hoảng sợ, rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), rối loạn lo âu xã hội, gây ra sự lo lắng, sợ hãi quá mức và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày.
• Tâm thần phân liệt: Là một bệnh lý nghiêm trọng, gây ra ảo giác, hoang tưởng, suy nghĩ và lời nói rời rạc, khó khăn trong giao tiếp và hoạt động xã hội.
• Rối loạn lưỡng cực: Đặc trưng bởi sự thay đổi cực đoan giữa trạng thái hưng cảm (quá phấn khích, năng lượng dồi dào) và trầm cảm.
• Rối loạn nhân cách: Ảnh hưởng đến cách một người suy nghĩ, cảm nhận và tương tác với người khác, dẫn đến những khó khăn trong các mối quan hệ.

Quan trọng hơn cả là việc hiểu rằng rối loạn tâm thần không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối hay thiếu ý chí. Đây là những bệnh lý cần được chẩn đoán và điều trị bởi các chuyên gia y tế, bao gồm bác sĩ tâm thần và các nhà trị liệu. Việc điều trị có thể bao gồm liệu pháp tâm lý, thuốc men và các biện pháp hỗ trợ khác. Sự thấu hiểu, đồng cảm và hỗ trợ từ gia đình, xã hội là vô cùng quan trọng trong quá trình hồi phục của người bệnh. Thay vì dùng những từ ngữ mang tính kỳ thị như “điên”, hãy thể hiện sự tôn trọng và cảm thông với những người đang phải đối mặt với những thách thức trong cuộc sống do rối loạn tâm thần gây ra.