Như thế não được coi là người khuyết tật?

Khái niệm “người khuyết tật” luôn là đề tài nhạy cảm, đòi hỏi sự thấu hiểu và đồng cảm sâu sắc. Định nghĩa y khoa tập trung vào khiếm khuyết hoặc suy giảm chức năng thể chất, gây trở ngại đáng kể trong hoạt động sống hàng ngày. Tuy nhiên, việc mở rộng khái niệm này để bao hàm cả những người bị coi là “khuyết tật não” lại là một vấn đề phức tạp và đầy tranh luận. Phát biểu “người khuyết tật não” không chỉ thiếu chính xác mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây tổn thương và phân biệt đối xử.

Thực tế, “khuyết tật não” không phải là một thuật ngữ y khoa chính xác. Nó thường được sử dụng một cách mơ hồ, đôi khi để chỉ những người mắc các chứng rối loạn thần kinh, tâm thần, hoặc chậm phát triển trí tuệ. Mỗi chứng bệnh này lại có biểu hiện và mức độ nghiêm trọng khác nhau, không thể gộp chung dưới một danh xưng chung chung. Một người bị tự kỷ có thể gặp khó khăn trong giao tiếp xã hội, nhưng lại sở hữu khả năng tư duy logic xuất sắc. Một người mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) có thể gặp khó khăn trong tập trung nhưng lại rất sáng tạo và năng động. Việc gán cho họ nhãn mác “khuyết tật não” đồng nghĩa với việc phủ nhận những điểm mạnh, tiềm năng và sự đa dạng của họ.

Hơn nữa, việc sử dụng từ ngữ này phản ánh một quan điểm phiến diện, coi não bộ như một bộ máy hoàn hảo, chỉ khi hoạt động “bình thường” mới được chấp nhận. Điều này bỏ qua thực tế rằng não bộ là một cơ quan vô cùng phức tạp, luôn biến đổi và thích nghi. Khái niệm về “bình thường” cũng rất tương đối và thay đổi theo văn hóa và xã hội. Việc gọi ai đó là “khuyết tật não” ngầm hàm ý rằng họ “kém cỏi” hơn người khác, rằng họ không có giá trị, và xứng đáng bị kỳ thị.

Thay vì sử dụng thuật ngữ gây hiểu lầm và thiếu tôn trọng này, chúng ta nên chú trọng đến việc hiểu rõ từng cá nhân, từng chứng bệnh cụ thể. Việc sử dụng ngôn ngữ chính xác và tôn trọng, như “người mắc chứng tự kỷ”, “người mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý”, hay “người khuyết tật trí tuệ” sẽ giúp chúng ta giao tiếp hiệu quả hơn và thể hiện sự tôn trọng đối với những người này. Quan trọng hơn, điều đó giúp tạo ra một xã hội bao dung và công bằng hơn, nơi mọi người được đối xử với sự tôn trọng và có cơ hội phát triển tối đa tiềm năng của mình.