Nam Định thuộc xứ Sơn Nam, một vùng đất nằm trong hệ thống hành chính thời xưa bao gồm các tỉnh thành Hà Đông, Hưng Yên, Hà Nam, Thái Bình và Ninh Bình, trung tâm là Thăng Long. Vùng đất này đóng vai trò quan trọng trong lịch sử Việt Nam.
Nam Định – Xứ Sơn Nam: Nguồn cội của một vùng đất lịch sử
Trong bản đồ hành chính Việt Nam thời xưa, Nam Định là một phần của xứ Sơn Nam – một vùng đất rộng lớn và giàu truyền thống lịch sử. Xứ Sơn Nam trải dài từ Hà Đông ở phía bắc đến Ninh Bình ở phía nam, bao gồm các tỉnh thành ngày nay là Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hà Nam, Thái Bình và Ninh Bình.
Trung tâm của xứ Sơn Nam là Thăng Long – kinh đô lâu đời của Việt Nam. Vị trí chiến lược này đã khiến Sơn Nam đóng một vai trò quan trọng trong suốt chiều dài lịch sử nước nhà. Vùng đất này là nơi chứng kiến những sự kiện lịch sử trọng đại, là nơi nuôi dưỡng những truyền thống văn hóa đặc sắc và là nơi sản sinh ra nhiều danh nhân đất Việt.
Theo sử sách, tên gọi “Sơn Nam” có nguồn gốc từ thời nhà Trần. Vùng đất này được chia thành hai lộ: Lộ Sơn Nam Thượng (bao gồm Hưng Yên, Hà Nam, Thái Bình) và Lộ Sơn Nam Hạ (bao gồm Nam Định, Ninh Bình). Vùng đất Nam Định lúc bấy giờ được gọi là “Long Hưng”.
Xứ Sơn Nam là một vùng đất trù phú với nền kinh tế phát triển. Nơi đây có hệ thống sông ngòi dày đặc, thuận lợi cho tưới tiêu và giao thông vận tải. Đất đai màu mỡ phù hợp với nhiều loại cây trồng, trong đó có lúa gạo là cây chủ lực.
Ngoài sản vật nông nghiệp, Sơn Nam còn nổi tiếng với nghề thủ công truyền thống. Các làng nghề như gốm Chu Đậu, thêu Quất Động, chạm bạc Định Công đã tạo nên những sản phẩm tinh xảo, được ưa chuộng cả trong và ngoài nước.
Trong suốt chiều dài lịch sử, xứ Sơn Nam đã đóng góp to lớn vào nền văn hóa và lịch sử Việt Nam. Vùng đất này là quê hương của nhiều danh nhân nổi tiếng như vua Trần Nhân Tông, nhà văn Nguyễn Du, nhà thơ Hồ Xuân Hương và nhiều vị tướng lĩnh, học giả khác.
Truyền thống văn hóa Sơn Nam cũng rất phong phú và đa dạng. Nơi đây lưu giữ nhiều lễ hội truyền thống, trò chơi dân gian và di tích lịch sử. Một trong những lễ hội nổi tiếng nhất ở Sơn Nam là lễ hội Phủ Dầy, nơi thờ Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh – một biểu tượng văn hóa tâm linh của người Việt.
Ngày nay, Nam Định là một tỉnh thành trực thuộc Trung ương của Việt Nam. Dù trải qua nhiều biến cố lịch sử, nhưng vùng đất này vẫn giữ được những nét truyền thống quý báu của xứ Sơn Nam. Nam Định tiếp tục đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước, đồng thời bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa lịch sử của vùng đất mình.