Năm 1822, triều Nguyễn đổi trấn Sơn Nam Hạ thành trấn Nam Định, lấy Nam chỉ hướng Nam và Định nghĩa là bình định. Năm 1832, trấn này trở thành tỉnh Nam Định, bao gồm cả Thái Bình và một phần Hà Nam ngày nay. Tên gọi phản ánh chính sách cai trị và địa lý vùng đất này.
Sơn Nam Hạ: Cái nôi lịch sử của Nam Định
Giữa đồng bằng châu thổ sông Hồng trù phú, Nam Định đã chứng kiến bao thăng trầm của lịch sử. Nơi đây từng mang một cái tên khác, ẩn chứa những câu chuyện và ý nghĩa sâu xa.
Vào thời Hậu Lê, vùng đất Nam Định khi đó được gọi là Sơn Nam Hạ, một cái tên phản ánh vị trí địa lý của nó. “Sơn” ám chỉ dãy núi Tam Điệp hùng vĩ, “Nam” tượng trưng cho hướng nằm ở phía Nam kinh thành Thăng Long, còn “Hạ” chỉ vùng đất nằm ở hạ lưu sông Hồng. Cái tên này thể hiện một vị trí chiến lược, đóng vai trò là cửa ngõ phía Nam của kinh thành.
Đến thời nhà Nguyễn vào năm 1822, vua Minh Mạng nhận thấy tầm quan trọng của vùng đất này nên đã quyết định đổi tên trấn Sơn Nam Hạ thành trấn Nam Định. “Nam” vẫn giữ nguyên ý nghĩa hướng Nam, trong khi “Định” mang ý nghĩa “bình định”. Cái tên mới này phản ánh chính sách cai trị của nhà Nguyễn, nhằm củng cố quyền thống trị ở vùng đất phía Nam mới được chinh phục.
Năm 1832, trấn Nam Định được nâng lên thành tỉnh Nam Định, bao gồm cả vùng đất Thái Bình và một phần Hà Nam ngày nay. Tên gọi “Nam Định” gắn liền với địa lý và lịch sử của vùng đất, trở thành một biểu tượng của sự phát triển lâu đời và truyền thống văn hóa phong phú.
Ngày nay, Nam Định vẫn tự hào với tên gọi lịch sử của mình. Cái tên “Sơn Nam Hạ” đã trở thành một phần không thể tách rời của bản sắc văn hóa địa phương, nhắc nhở người dân về cội nguồn và hành trình khai phá vùng đất này.