Kenapa perut sakit dan cirit-birit?

Perut Sakit dan Cirit-birit: Punca, Penyebab, dan Cara Menangani

Perut sakit dan cirit-birit adalah aduan kesihatan yang lazim, membuatkan sesiapa sahaja berasa tidak selesa dan mengganggu aktiviti harian. Walaupun sering dianggap remeh, memahami punca dan sebab di sebaliknya adalah penting untuk mengambil langkah-langkah yang betul bagi mengurangkan ketidakselesaan dan mengelakkan komplikasi.

Mengapa Perut Sakit dan Cirit-birit Berlaku?

Rasa sakit perut yang disertai cirit-birit bukanlah penyakit, sebaliknya ia adalah simptom kepada pelbagai masalah kesihatan. Gabungan kedua-dua simptom ini biasanya menunjukkan bahawa terdapat gangguan pada sistem penghadaman. Berikut adalah beberapa punca utama:

• Jangkitan:
  • Keracunan Makanan: Salah satu penyebab cirit-birit yang paling biasa adalah keracunan makanan. Bakteria seperti Salmonella dan E. coli, virus seperti Norovirus (penyebab utama “flu perut”), atau parasit seperti Giardia boleh mencemari makanan atau air dan menyebabkan keradangan pada usus. Ini mengakibatkan perut sakit, kekejangan, loya, muntah dan cirit-birit yang kerap.
  • Jangkitan Virus: Jangkitan virus lain, selain Norovirus, seperti rotavirus (biasanya menjangkiti kanak-kanak) juga boleh menyebabkan cirit-birit.
• Ubat-ubatan: Sesetengah ubat-ubatan boleh mengganggu keseimbangan flora usus atau merangsang pergerakan usus, menyebabkan cirit-birit. Antara contohnya ialah antibiotik (yang membunuh bakteria baik dalam usus), ubat anti-radang bukan steroid (NSAIDs), dan sesetengah ubat kemoterapi.
• Intoleransi Makanan dan Sensitiviti:
  • Intoleransi Laktosa: Individu yang mempunyai intoleransi laktosa kekurangan enzim laktase yang diperlukan untuk mencerna laktosa (gula yang terdapat dalam produk tenusu). Pengambilan produk tenusu boleh menyebabkan perut kembung, sakit perut, dan cirit-birit.
  • Sensitiviti Gluten: Individu yang sensitif terhadap gluten (protein yang terdapat dalam gandum, barli, dan rai) boleh mengalami gejala penghadaman seperti sakit perut, cirit-birit, dan kembung perut selepas memakan makanan yang mengandungi gluten.
• Penyakit Radang Usus (IBD): Penyakit radang usus seperti penyakit Crohn dan kolitis ulseratif boleh menyebabkan keradangan kronik pada saluran penghadaman, yang mengakibatkan simptom seperti sakit perut, cirit-birit berdarah, dan penurunan berat badan.
• Sindrom Iritasi Usus (IBS): IBS adalah gangguan usus yang biasa yang menyebabkan sakit perut, kembung perut, dan perubahan tabiat buang air besar (cirit-birit, sembelit, atau kedua-duanya).
• Tekanan dan Kebimbangan: Tekanan dan kebimbangan boleh memberi kesan negatif kepada sistem penghadaman, menyebabkan sakit perut, cirit-birit, atau sembelit.

Bila Perlu Mendapatkan Bantuan Perubatan?

Walaupun cirit-birit biasanya akan sembuh dengan sendirinya dalam beberapa hari, adalah penting untuk mendapatkan bantuan perubatan jika anda mengalami gejala berikut:

• Cirit-birit yang berterusan lebih daripada dua hari
• Demam tinggi (lebih daripada 38°C)
• Darah dalam najis atau muntah
• Dehidrasi (gejala termasuk dahaga yang teruk, mulut kering, air kencing sedikit, pening)
• Sakit perut yang teruk
• Loya dan muntah yang berterusan

Cara Menangani Perut Sakit dan Cirit-birit di Rumah

Kebanyakan kes cirit-birit ringan boleh diuruskan di rumah dengan langkah-langkah berikut:

• Rehidrasi: Minum banyak cecair seperti air, sup, atau minuman sukan untuk menggantikan cecair yang hilang akibat cirit-birit. Elakkan minuman manis atau berkafein, yang boleh memburukkan lagi dehidrasi.
• Diet yang Ringan: Ikut diet yang mudah dihadam seperti nasi, pisang, epal puri, dan roti bakar (diet BRAT). Elakkan makanan berlemak, berminyak, pedas, atau tinggi serat.
• Probiotik: Probiotik adalah bakteria baik yang boleh membantu memulihkan keseimbangan flora usus. Anda boleh mengambil suplemen probiotik atau makan makanan yang kaya dengan probiotik seperti yogurt.
• Ubat-ubatan: Ubat-ubatan anti-cirit-birit yang dijual bebas boleh membantu mengurangkan gejala cirit-birit. Walau bagaimanapun, adalah penting untuk membaca arahan dengan teliti dan berunding dengan doktor atau ahli farmasi jika anda mempunyai sebarang keraguan.

Pencegahan

Beberapa langkah pencegahan boleh membantu mengurangkan risiko sakit perut dan cirit-birit:

• Kebersihan Makanan: Basuh tangan dengan sabun dan air sebelum menyediakan makanan dan selepas menggunakan tandas. Masak makanan dengan betul, terutamanya daging dan ayam. Elakkan memakan makanan yang terdedah di tempat terbuka atau makanan yang telah luput tarikh.
• Kebersihan Air: Minum air yang bersih dan selamat. Jika anda tidak pasti tentang kualiti air, rebus atau gunakan penapis air.
• Elakkan Perkongsian Barang Peribadi: Elakkan berkongsi barang peribadi seperti tuala, sikat rambut, dan peralatan makan.
• Pengurusan Tekanan: Amalkan teknik pengurusan tekanan seperti yoga, meditasi, atau senaman untuk mengurangkan kesan tekanan terhadap sistem penghadaman.

Sakit perut dan cirit-birit adalah masalah yang biasa, tetapi dengan memahami punca dan cara menanganinya, anda boleh mengurangkan ketidakselesaan dan kembali kepada kehidupan yang normal dengan lebih cepat. Jika gejala anda berterusan atau bertambah teruk, jangan teragak-agak untuk mendapatkan nasihat perubatan daripada doktor.