Apakah reaksi gelap dapat berlangsung pada siang hari?

Reaksi Gelap: Siang atau Malam? Mitos dan Fakta

Fotosintesis, proses ajaib yang menjana kehidupan di Bumi, seringkali dibayangkan sebagai proses yang hanya berlaku di bawah cahaya matahari yang terang benderang. Namun, realitinya lebih menarik daripada itu. Proses ini terbahagi kepada dua fasa utama: reaksi terang dan reaksi gelap. Walaupun namanya, reaksi gelap boleh berlaku pada siang hari. Mari kita bongkar mitos yang sering mengelirukan tentang fasa ini.

Ramai yang salah anggap bahawa reaksi gelap hanya berlaku pada waktu malam. Nama “gelap” sebenarnya merujuk kepada ketiadaan cahaya matahari secara langsung dalam prosesnya, bukan bermaksud ia hanya berlaku dalam kegelapan. Reaksi gelap tidak memerlukan cahaya matahari sebagai sumber tenaga primer. Sebaliknya, ia bergantung sepenuhnya kepada produk yang dihasilkan daripada reaksi terang, iaitu ATP (adenosine triphosphate) dan NADPH (nicotinamide adenine dinucleotide phosphate). ATP dan NADPH ini bertindak sebagai bateri yang menyimpan tenaga cahaya matahari yang ditangkap semasa reaksi terang.

Bayangkan reaksi terang sebagai proses pengumpulan tenaga suria. Klorofil dan pigmen lain dalam kloroplas menyerap tenaga cahaya matahari, menukarkan air dan karbon dioksida kepada ATP, NADPH, dan oksigen. Oksigen dibebaskan ke atmosfera, manakala ATP dan NADPH pula “dihantar” ke fasa seterusnya: reaksi gelap.

Reaksi gelap, yang berlaku di stroma kloroplas, menggunakan ATP dan NADPH yang “dihantar” ini untuk menukarkan karbon dioksida daripada atmosfera kepada glukosa, iaitu sumber tenaga untuk tumbuhan. Proses ini dikenali sebagai kitaran Calvin. Oleh kerana reaksi gelap tidak memerlukan penyerapan cahaya matahari secara langsung, ia boleh berlaku pada siang hari, selagi bekalan ATP dan NADPH daripada reaksi terang mencukupi.

Jadi, jawapannya ringkas: ya, reaksi gelap boleh dan selalunya berlangsung pada siang hari. Ia adalah proses berterusan yang bergantung kepada hasil daripada reaksi terang. Ketiadaan cahaya matahari tidak menghalang reaksi gelap daripada berlaku, selagi terdapat bekalan ATP dan NADPH yang mencukupi daripada reaksi terang yang berlaku secara serentak pada siang hari. Nama “gelap” hanyalah satu penamaan yang agak mengelirukan, tetapi penting untuk memahami bahawa ia merujuk kepada kebergantungan langsung kepada cahaya matahari dan bukannya masa ia berlaku.