Bagaimana tubuh mendeteksi sel kanker?

Bagaimana Tubuh Mendeteksi Sel Kanser?

Tubuh kita, sebuah sistem yang rumit dan mengagumkan, memiliki mekanisme tersendiri untuk mengesan dan memusnahkan sel-sel yang tidak normal, termasuk sel kanser. Sistem imun kita, bagaikan pasukan tentera yang sentiasa berkawal, memainkan peranan utama dalam pengawasan ini. Namun, sel kanser licik dan seringkali berjaya mengelak pengesanan awal. Persoalannya, bagaimana proses pengesanan ini berlaku dan mengapa kadangkala ia gagal?

Bayangkan sel-sel imun sebagai pasukan peronda yang sentiasa memeriksa “kad pengenalan” setiap sel dalam badan. Kad pengenalan ini merujuk kepada antigen, molekul protein yang terdapat pada permukaan sel. Sel normal mempunyai antigen yang dikenali oleh sistem imun. Manakala, sel kanser, akibat mutasi genetik, menghasilkan antigen yang berbeza atau abnormal. Antigen-antigen inilah yang sepatutnya mencetuskan tindak balas imun.

Sel-sel imun seperti sel Natural Killer (NK) dan sel T sitotoksik dilatih untuk mengenali dan memusnahkan sel-sel yang mempunyai antigen abnormal. Sel NK bertindak sebagai barisan hadapan pertahanan, menyerang sel-sel yang mencurigakan tanpa memerlukan pengaktifan terlebih dahulu. Sel T sitotoksik pula memerlukan pengesahan daripada sel-sel imun lain sebelum melancarkan serangan yang lebih spesifik.

Namun, sel kanser mempunyai pelbagai strategi untuk mengelakkan pengesanan. Antaranya:

• Menyamarkan diri: Sel kanser boleh menghasilkan protein yang menghalang pengeluaran antigen abnormal, menjadikan mereka kelihatan seperti sel normal.
• Menyekat isyarat bahaya: Sel kanser boleh mengganggu penghasilan molekul isyarat yang sepatutnya memberi amaran kepada sistem imun.
• Melemahkan sistem imun: Sel kanser boleh menghasilkan bahan yang melemahkan sel-sel imun, mengurangkan keberkesanan serangan.
• Mencipta persekitaran yang menyokong pertumbuhan: Sel kanser boleh mengubah persekitaran sekeliling mereka, termasuk saluran darah, untuk menyokong pertumbuhan dan penyebaran.

Oleh itu, walaupun badan kita mempunyai mekanisme pengesanan yang canggih, sel kanser seringkali berjaya menipu sistem ini. Justeru, pengesanan awal melalui kaedah saringan seperti mamogram, pap smear, dan kolonoskopi, serta pemeriksaan fizikal yang teliti oleh doktor adalah amat penting. Kaedah-kaedah ini, digabungkan dengan ujian makmal seperti ujian penanda tumor dan biopsi tisu, dapat membantu mengesan keganjilan pada peringkat awal, meningkatkan peluang rawatan yang berjaya dan seterusnya menyelamatkan nyawa. Pengesanan awal bukan sahaja memberi peluang lebih baik untuk rawatan yang berkesan, malah ia juga dapat mengurangkan risiko komplikasi dan meningkatkan kualiti hidup pesakit.