Czy pieniądze w banku są moją własnością?

Czy pieniądze w banku naprawdę należą do mnie? Mit osobistego sejfu.

W powszechnym rozumieniu, wpłacając pieniądze do banku, odkładamy je “na konto”, jakby do osobistego sejfu. Wydaje nam się, że te konkretne banknoty i monety, które przekazujemy kasjerowi, czekają tam na nas, gotowe do wypłaty w dowolnym momencie. Rzeczywistość jest jednak bardziej złożona i daleka od tego uproszczonego obrazu. Pieniądze wpłacone do banku przestają być naszą własnością w sensie dosłownym.

Zamiast fizycznego przechowywania naszych pieniędzy, bank de facto pożycza je od nas. W momencie wpłaty, nie tworzymy osobistego schowka, a stajemy się wierzycielami banku. Bank zyskuje prawo do dysponowania tymi środkami, inwestując je i udzielając kredytów. W zamian za to, bank zobowiązuje się do zwrotu równowartości wpłaconej kwoty, powiększonej o ewentualne odsetki, na nasze żądanie.

Otrzymujemy zatem nie gwarancję dostępu do tych samych pieniędzy, które wpłaciliśmy, a roszczenie o wypłatę odpowiedniej sumy. To roszczenie jest zapisane na naszym koncie bankowym i stanowi aktywum w naszym bilansie osobistym, jednocześnie stając się zobowiązaniem po stronie banku.

Analogią do tej sytuacji może być zostawienie płaszcza w szatni. Nie oczekujemy, że po powrocie otrzymamy dokładnie ten sam wieszak i numer, co pierwotnie. Liczy się dla nas odbiór naszego płaszcza. Podobnie w banku, nie interesuje nas los konkretnych banknotów, a możliwość wypłaty odpowiedniej kwoty.

Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim, świadomość tego mechanizmu pozwala zrozumieć rolę banku w systemie finansowym i naturę relacji klient-bank. Rozumiemy, że bezpieczeństwo naszych oszczędności zależy od stabilności finansowej banku i systemu gwarantowania depozytów. Nie jest to przechowywanie pieniędzy “pod kluczem”, a raczej umowa oparta na zaufaniu i regulacjach prawnych.