Jakie lektury zostaną usunięte w 2025?

Pożegnanie z klasykami? Kontrowersje wokół zmian w liście lektur maturalnych w 2025 roku

Decyzja o usunięciu “Pieśni nad pieśniami”, “Legendy o św. Aleksym” oraz “Kroniki polskiej” Galla Anonima z listy lektur obowiązkowych na maturze w 2025 roku wywołała niemałe poruszenie w środowisku edukacyjnym. O ile zmiany w kanonie lektur są naturalnym elementem dostosowywania programu nauczania do współczesnych wyzwań i zainteresowań młodzieży, o tyle akurat te konkretne pozycje budzą szczególne emocje. Czy to krok w stronę upraszczania i zubożania oferty edukacyjnej, czy też racjonalne odświeżenie programu, dające miejsce na nowe, równie wartościowe dzieła?

Dlaczego akurat te tytuły?

Usunięcie “Pieśni nad pieśniami”, arcydzieła literatury biblijnej, może wydawać się szczególnie kontrowersyjne. Poemat ten, choć osadzony w kontekście religijnym, jest przede wszystkim piękną opowieścią o miłości, pożądaniu i ludzkiej relacji, co stanowi uniwersalny temat rezonujący z odbiorcami w każdym wieku. Rezygnacja z niego z pewnością pozbawi maturzystów możliwości interpretacji bogatej symboliki i poetyckiego języka utworu.

“Legenda o św. Aleksym” natomiast, choć reprezentatywna dla literatury średniowiecza, może być postrzegana jako mniej aktualna dla współczesnego ucznia. Jej przesłanie o ascetycznym wyrzeczeniu i poświęceniu dla wiary, choć istotne w kontekście historycznym, może budzić trudności w zrozumieniu i odniesieniu do własnego życia. Niemniej jednak, utrata tej lektury ogranicza możliwość poznania charakterystycznych motywów i wartości epoki średniowiecza.

“Kronika polska” Galla Anonima to z kolei fundament naszej tożsamości narodowej i bezcenne źródło wiedzy o początkach państwa polskiego. Poznanie tej lektury pozwala młodemu człowiekowi zrozumieć kontekst historyczny, w którym kształtowała się Polska, a także zapoznać się z unikalnym stylem narracji i perspektywą autora. Usunięcie jej z listy lektur może skutkować osłabieniem świadomości historycznej i poczucia przynależności do polskiej kultury.

Co zyskamy, a co stracimy?

Argumentem przemawiającym za zmianami jest konieczność odciążenia uczniów i umożliwienie głębszego omówienia pozostałych lektur. Zmniejszenie listy obowiązkowych pozycji może pozwolić nauczycielom na wprowadzenie dodatkowych materiałów, takich jak fragmenty recenzji, analiz krytycznych czy adaptacji filmowych, co uczyni naukę bardziej atrakcyjną i efektywną. Ponadto, zwolnione miejsce można wykorzystać na wprowadzenie nowych, bardziej współczesnych lektur, poruszających tematy bliskie młodemu pokoleniu.

Niemniej jednak, krytycy zmian obawiają się, że usunięcie tych konkretnych tytułów zuboży kanon lektur i ograniczy możliwości rozwoju intelektualnego uczniów. Utrata kontaktu z klasykami literatury pozbawi ich możliwości poznania fundamentalnych motywów, gatunków i stylów literackich, co utrudni zrozumienie współczesnej kultury.

Przyszłość kanonu lektur

Dyskusja o zmianach w liście lektur maturalnych pokazuje, jak delikatna i skomplikowana jest kwestia kształtowania gustu i wiedzy literackiej młodego pokolenia. Ważne jest, aby decyzje w tej sprawie były podejmowane w oparciu o rzetelną analizę potrzeb i możliwości uczniów, a także z uwzględnieniem opinii nauczycieli i ekspertów. Niezależnie od tego, jakie lektury znajdą się ostatecznie na liście obowiązkowych pozycji, kluczowe jest, aby proces edukacyjny inspirował uczniów do czytania i odkrywania bogactwa literatury, zarówno tej klasycznej, jak i współczesnej. W końcu, prawdziwa wartość lektury nie tkwi jedynie w jej obowiązkowym przeczytaniu, ale przede wszystkim w osobistym doświadczeniu i refleksji, które towarzyszą obcowaniu z tekstem.