Dlaczego pierogi ruskie, a nie polskie?

Ruskie, a nie polskie? O genezie nazwy popularnego dania

Nazwa „pierogi ruskie” od lat budzi kontrowersje, zwłaszcza w kontekście współczesnych relacji polsko-rosyjskich. Czy faktycznie jest to nazwa myląca, sugerująca rosyjskie pochodzenie dania, które jest przecież polską potrawą narodową? Odpowiedź jest bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać, a wyjaśnienie wymaga krótkiej lekcji historii.

Kluczem do zrozumienia jest rozróżnienie między współczesną Rosją a historyczną Ruś Czerwona. Termin „ruskie” w odniesieniu do pierogów odnosi się właśnie do tego drugiego – regionu historycznego, który obejmował znaczną część dzisiejszej Ukrainy, Białorusi i zachodniej Rosji. To właśnie z tych ziem, a nie z terytorium współczesnego państwa rosyjskiego, prawdopodobnie pochodzi przepis na te popularne pierogi z ziemniakami i serem.

Nie dysponujemy jednoznacznym, źródłowym dowodem na to, kto i kiedy pierwszy przygotował pierogi ruskie w obecnej formie. Ich ewolucja była procesem stopniowym, związanym z migracjami ludności i wymianą kulinarną. Możemy jednak przypuszczać, że pierwowzór dania powstał na wschodnich rubieżach dawnej Rzeczypospolitej, gdzie kultura kulinarna była silnie zróżnicowana i czerpała z wielu wpływów, w tym z kuchni ruskiej. Nazwa „ruskie” nie jest więc błędem, lecz precyzyjnym wskazaniem regionu, z którego pochodzi przepis, podobnie jak „schabowy” – choć danie to jest popularne w Polsce, jego nazwa odnosi się do techniki obróbki mięsa (szabowanie).

Należy podkreślić, że nazwa „pierogi ruskie” jest utrwalona w polskiej tradycji kulinarnej od wielu lat. Zmiana jej na inną, np. na bardziej neutralną “pierogi z ziemniakami i serem”, mogłaby pozbawiać danie jego historycznego kontekstu i specyficznego charakteru. Próba wymuszonej zmiany nazewnictwa w obliczu współczesnych napięć geopolitycznych byłaby działaniem sztucznym i pozbawionym sensu historycznego.

Podsumowując, debata nad nazwą „pierogi ruskie” jest ważna, ale musimy pamiętać o kontekście historycznym. Nazwa odnosi się do historycznej Rusi Czerwonej, a nie współczesnej Rosji. Jest ona zatem nie myląca, a jedynie wskazuje na region geograficzny, z którego prawdopodobnie pochodzi przepis na to uwielbiane w Polsce danie. Zamiast zmiany nazwy, warto skupić się na popularyzacji wiedzy o bogactwie i różnorodności polskiej kuchni, która od wieków czerpała z wpływów wielu kultur i regionów.