Od czego się mdleje?

Dlaczego mdlejemy? Zrozumieć mechanizm omdleń

Omdlenie, czyli krótkotrwała utrata przytomności, jest zjawiskiem, które dotyka wielu osób. Choć zazwyczaj nie stanowi poważnego zagrożenia, zrozumienie jego przyczyn jest kluczowe zarówno dla zapobiegania, jak i reagowania w przypadku jego wystąpienia. Wbrew powszechnym przekonaniom, omdlenie nie jest prostym „zanikiem sił”, lecz złożonym procesem fizjologicznym, którego rdzeniem jest nagły i znaczący spadek ciśnienia krwi.

Ten spadek ciśnienia powoduje niedostateczny dopływ utlenowanej krwi do mózgu. Mózg, jako organ niezwykle wrażliwy na niedobory tlenu, reaguje utratą przytomności. Mechanizm ten może być uruchomiony przez szereg czynników, często ze sobą powiązanych, a ich identyfikacja wymaga konsultacji z lekarzem.

Czynniki sprzyjające omdleniom:

Choć spadek ciśnienia jest kluczowy, wiele czynników może go wywołać. Należą do nich:

• Odwodnienie: Brak odpowiedniej ilości płynów w organizmie zmniejsza objętość krwi, co bezpośrednio wpływa na ciśnienie. Intensywny wysiłek fizyczny, zwłaszcza w gorącym środowisku, jest częstą przyczyną odwodnienia i powiązanych z nim omdleń.

• Niska glukoza we krwi (hipoglikemia): Brak wystarczającej ilości cukru we krwi może prowadzić do niedoboru energii dla mózgu, co również może wywołać utratę przytomności. Osoby z cukrzycą są szczególnie narażone na ten typ omdleń.

• Długotrwałe stanie w bezruchu: W pozycji stojącej krew gromadzi się w kończynach dolnych, co może prowadzić do zmniejszenia przepływu krwi do mózgu. Jest to szczególnie istotne u osób z problemami z układem krążenia.

• Reakcja wazowagalna: To silna reakcja układu nerwowego, wywołana np. stresem, bólem, widokiem krwi lub nagłym, intensywnym emocjonalnym przeżyciem. Powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych i spadek ciśnienia.

• Zaburzenia rytmu serca: Nieprawidłowości w pracy serca mogą prowadzić do niestabilnego ciśnienia krwi i zwiększać ryzyko omdleń.

• Zażywanie niektórych leków: Niektóre leki, zwłaszcza te obniżające ciśnienie krwi, mogą zwiększać ryzyko omdleń jako efekt uboczny.

Osoby starsze – zwiększone ryzyko:

U osób starszych, ze względu na naturalne zmiany w układzie krążenia i często współistniejące choroby, ryzyko omdleń jest znacznie większe. Dlatego też, u osób starszych, nawet pojedyncze omdlenie wymaga szczegółowej diagnostyki lekarskiej.

Co robić po omdleniu?

Po omdleniu najważniejsze jest zapewnienie bezpieczeństwa poszkodowanemu. Należy:

• Upewnić się, że drogi oddechowe są drożne.
• Sprawdzić oddech i puls.
• Ułożyć osobę w pozycji leżącej z uniesionymi nogami.
• Zapewnić dostęp świeżego powietrza.
• Zadbać o spokój i odpoczynek (około 10-15 minut).
• W razie wątpliwości lub powtarzających się omdleń – skonsultować się z lekarzem.

Podsumowując, omdlenie jest sygnałem, że coś nie działa prawidłowo w naszym organizmie. Choć często ma łagodny przebieg, jego przyczyny mogą być różnorodne, a ich zdiagnozowanie jest kluczowe dla zapobiegania przyszłym incydentom. Nie należy bagatelizować omdleń, a w razie wątpliwości należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.