Kto zleca badanie kortyzolu?

Kto zleca badanie kortyzolu? Droga do diagnozy hormonalnej

Badanie poziomu kortyzolu we krwi, moczu lub ślinie to kluczowe narzędzie diagnostyczne w ocenie funkcjonowania osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA). Nie jest to badanie, które wykonuje się z własnej inicjatywy. Zlecenie na jego przeprowadzenie wydaje lekarz, po wnikliwym wywiadzie lekarskim i ocenie objawów zgłaszanych przez pacjenta.

Decyzja o zleceniu badania poziomu kortyzolu nie jest podejmowana pochopnie. Lekarz musi zaobserwować pewne symptomy, sugerujące zaburzenia w produkcji lub metabolizmie tego hormonu. Te symptomy mogą być różnorodne i niejednoznaczne, co podkreśla wagę profesjonalnej diagnozy lekarskiej.

Zlecenie badania może nastąpić w przypadku podejrzenia zarówno nadmiernego, jak i zbyt niskiego poziomu kortyzolu.

Sytuacje, w których lekarz może zlecić badanie kortyzolu w celu wykrycia nadmiaru (hiperkortyzolemia):

• Zespół Cushinga: Charakteryzuje się otyłością brzuszną, “bawolimi garbami” na karku, cienką skórą podatną na powstawanie siniaków, nadciśnieniem tętniczym, osłabieniem mięśni, zaburzeniami miesiączkowania u kobiet oraz zaburzeniami nastroju.
• Guz nadnerczy: Produkcja nadmiernej ilości kortyzolu może być wynikiem nowotworu nadnercza.
• Przyjmowanie glikokortykosteroidów: Długotrwałe stosowanie leków sterydowych, takich jak prednizolon, może prowadzić do sztucznego podwyższenia poziomu kortyzolu. Badanie pomaga w monitorowaniu poziomu kortyzolu u pacjentów przyjmujących te leki.
• Inne rzadziej występujące przyczyny: np. niektóre rodzaje nowotworów poza nadnerczami.

Sytuacje, w których lekarz może zlecić badanie kortyzolu w celu wykrycia niedoboru (hipokortyzolemia):

• Choroba Addisona (niedoczynność kory nadnerczy): Objawia się zmęczeniem, osłabieniem, utratą masy ciała, niskim ciśnieniem krwi, wymiotami, biegunką, brunatną pigmentacją skóry.
• Uszkodzenie nadnerczy: Uszkodzenie nadnerczy może być spowodowane np. infekcją, krwawieniem, autoimmunologiczną chorobą.
• Niedoczynność przysadki mózgowej: Przysadka mózgowa odgrywa kluczową rolę w regulacji wydzielania kortyzolu. Jej niedoczynność może prowadzić do niedoboru tego hormonu.

Podsumowując, badanie kortyzolu nie jest badaniem wykonywanym na własną rękę. Jego zlecenie należy do lekarza, który na podstawie zebranych informacji i przeprowadzonej analizy objawów podejmuje decyzję o konieczności jego przeprowadzenia w celu postawienia właściwej diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Samo badanie poziomu kortyzolu jest tylko jednym z elementów procesu diagnostycznego i często wymaga uzupełnienia innymi testami.