Po czym psychiatra stwierdza depresję?

Po czym psychiatra rozpoznaje depresję? Droga do diagnozy – więcej niż tylko smutny nastrój

Depresja to choroba, a nie chwilowy spadek nastroju. Rozpoznanie jej wymaga wnikliwej analizy wielu czynników, a nie jedynie stwierdzenia „czuję się źle”. Jak więc psychiatra dochodzi do diagnozy depresji? Kluczem jest holistyczne podejście, uwzględniające szeroki wachlarz objawów, ich intensywność, czas trwania oraz kontekst życia pacjenta.

Diagnoza depresji nie opiera się na pojedynczym kryterium, lecz na kompleksowej ocenie. Podstawowym narzędziem jest rozmowa, podczas której psychiatra zadaje szczegółowe pytania dotyczące:

• Nastrój: To nie tylko pytanie o „czucie się smutnym”. Lekarz bada charakter i intensywność nastroju pacjenta, poszukując informacji o długotrwałym uczuciu przygnębienia, beznadziejności, braku radości życia (anhedonia), drażliwości czy lęku. Ważne jest ustalenie, czy nastrój pacjenta jest adekwatny do sytuacji życiowej, czy też stanowi odchylenie od normy.
• Zachowanie: Zmiany w zachowaniu są istotnym wskaźnikiem. Psychiatra pyta o zmiany apetytu (jadłowstręt lub objadanie się), problemy ze snem (bezsenność, nadmierna senność), zmniejszenie aktywności fizycznej i społecznej, trudności z koncentracją i podejmowaniem decyzji, a także o myśli samobójcze.
• Funkcjonowanie: Ocena wpływu objawów na codzienne życie pacjenta jest kluczowa. Lekarz analizuje, jak depresja wpływa na jego pracę, relacje z bliskimi, zainteresowania i codzienne funkcjonowanie. Utrata zainteresowań, spadek efektywności zawodowej, izolacja społeczna są istotnymi sygnałami.
• Historia choroby: Rodzina pacjenta, przebyte choroby psychiczne, używanie substancji psychoaktywnych, stresujące wydarzenia życiowe – wszystkie te informacje są ważne dla pełnego obrazu sytuacji. Istotne jest również wyszukanie potencjalnych czynników predysponujących do depresji.
• Badanie fizykalne: Choć diagnoza depresji jest przede wszystkim diagnozą psychiatryczną, lekarz przeprowadza również badanie fizykalne w celu wykluczenia innych schorzeń, które mogą powodować podobne objawy (np. niedoczynność tarczycy, niedobory witamin).

Na podstawie zebranych informacji psychiatra stosuje standaryzowane narzędzia diagnostyczne, takie jak skalę depresji Beck’a (BDI) lub inne kwestionariusze, które pomagają obiektywnie ocenić nasilenie objawów. Diagnoza stawiana jest zgodnie z kryteriami zawartymi w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-11) lub Diagnostycznym i Statystycznym Podręczniku Zaburzeń Psychicznych (DSM-5).

Podsumowując, rozpoznanie depresji to proces wieloetapowy, wymagający wnikliwej obserwacji, dokładnego wywiadu i kompleksowego podejścia. Nie jest to jedynie stwierdzenie smutku, lecz diagnoza oparta na obiektywnych kryteriach i ocenie wpływu objawów na życie pacjenta. Jeśli odczuwasz objawy depresji, nie wahaj się skontaktować z psychiatrą – wczesna diagnoza i leczenie znacznie zwiększają szansę na powrót do zdrowia.