W jakim wieku zaburzenia osobowości?

Kiedy diagnozuje się zaburzenia osobowości? Dorosłość to nie jedyny czynnik.

Zaburzenia osobowości to złożone i często trudne do zdiagnozowania schorzenia. Powszechnie wiadomo, że diagnozę stawia się dopiero po ukończeniu 18. roku życia. Wiek ten stanowi umowną granicę, która wynika z faktu, iż osobowość młodego człowieka wciąż się kształtuje i wiele obserwowanych w okresie dorastania zachowań może być przejściowych, związanych z burzą hormonalną, poszukiwaniem własnej tożsamości czy presją społeczną. Diagnoza w młodszym wieku mogłaby prowadzić do stygmatyzacji i niepotrzebnego leczenia, podczas gdy obserwowane trudności mogą być naturalnym etapem rozwoju.

Jednak skupianie się wyłącznie na magicznej granicy 18 lat może być mylące. Sam fakt osiągnięcia pełnoletniości nie oznacza automatycznej gotowości do diagnozy. Choć formalnie diagnozę zaburzeń osobowości stawia się dorosłym, kluczowe znaczenie ma dojrzałość psychospołeczna jednostki, a nie jedynie metryka.

Specjaliści coraz częściej podkreślają, że proces kształtowania osobowości jest dynamiczny i może trwać znacznie dłużej niż do 18., a nawet 20. roku życia. To właśnie poziom dojrzałości emocjonalnej, poznawczej i społecznej, a nie sam wiek, wpływa na rzetelność i trafność diagnozy. U niektórych osób stabilizacja osobowości następuje wcześniej, u innych później – nawet po 25. roku życia.

Próby diagnozowania zaburzeń osobowości przed osiągnięciem pełnej dojrzałości psychospołecznej są obarczone wysokim ryzykiem błędu. Właściwości osobowości, które u nastolatka mogą wydawać się patologiczne, z czasem mogą ulec naturalnej modyfikacji i wpasować się w normę.

Dlatego tak ważne jest, aby diagnozę zaburzeń osobowości stawiał doświadczony specjalista, który uwzględni nie tylko wiek pacjenta, ale przede wszystkim jego indywidualny poziom rozwoju psychospołecznego, historię życia oraz kontekst kulturowy. Dokładna ocena wymaga czasu, obserwacji i wnikliwej analizy, a pochopna diagnoza może przynieść więcej szkody niż pożytku.