การนับอายุความ 10 ปี นับอย่างไร

นับหนึ่งถึงสิบ: ไขข้อสงสัยการนับอายุความ 10 ปีอย่างละเอียด

เมื่อพูดถึงเรื่องหนี้สิน หนึ่งในคำที่มักได้ยินควบคู่กันไปคือ “อายุความ” โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “อายุความ 10 ปี” ซึ่งเป็นประเด็นสำคัญที่ลูกหนี้และเจ้าหนี้ควรรู้และเข้าใจอย่างถ่องแท้ บทความนี้จะเจาะลึกถึงวิธีการนับอายุความ 10 ปีในกรณีหนี้สินที่ไม่เคยมีการชำระคืน โดยเน้นย้ำถึงจุดเริ่มต้นของการนับ และข้อควรระวังที่อาจส่งผลกระทบต่ออายุความ

หลักการพื้นฐาน: จุดเริ่มต้นของการนับอยู่ที่ไหน?

ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 193/30 หัวใจสำคัญของการนับอายุความ 10 ปีคือ “วันที่ลูกหนี้ผิดนัดชำระหนี้ครั้งแรก” นั่นหมายความว่า หากคุณมีหนี้สินที่ตกลงกันไว้ว่าต้องชำระภายในวันที่กำหนด แต่คุณไม่ได้ชำระหนี้ตามกำหนดนั้น วันที่เลยกำหนดชำระครั้งแรกนั้นเองคือ “วันที่เริ่มต้นนับหนึ่ง” เพื่อไปให้ถึงสิบปี

ตัวอย่างเพื่อให้เห็นภาพ:

สมมติว่าคุณกู้เงินจากธนาคารโดยมีกำหนดชำระคืนงวดแรกวันที่ 1 มกราคม 2567 แต่คุณไม่ได้ชำระหนี้ในวันดังกล่าว วันที่ 1 มกราคม 2567 จึงเป็น “วันที่ผิดนัดชำระหนี้ครั้งแรก” และเป็นวันที่อายุความ 10 ปีเริ่มเดินหน้า

กรณีที่ไม่มีการผ่อนชำระ: เส้นทางตรงสู่การหมดอายุความ

หากไม่มีการผ่อนชำระหนี้สินเลยแม้แต่บาทเดียว และไม่มีการดำเนินการใดๆ ที่เป็นการ “สะดุดหยุดลง” ของอายุความ (ซึ่งจะกล่าวถึงในภายหลัง) หนี้สินนั้นก็จะหมดอายุความภายใน 10 ปี นับจากวันที่ผิดนัดชำระหนี้ครั้งแรก ตัวอย่างเช่น จากกรณีข้างต้น หากไม่มีการชำระหนี้ใดๆ เลย อายุความจะสิ้นสุดในวันที่ 1 มกราคม 2577

ข้อควรระวัง: สิ่งที่อาจทำให้ “การนับหนึ่งใหม่” เกิดขึ้น

แม้ว่าหลักการจะดูง่าย แต่มีหลายปัจจัยที่อาจทำให้การนับอายุความ 10 ปี “สะดุดหยุดลง” และเริ่มต้นนับใหม่ ซึ่งปัจจัยเหล่านี้มักเรียกว่า “การทำให้อายุความสะดุดหยุดลง” หรือ “การยอมรับสภาพหนี้” ตัวอย่างเช่น:

• การรับสภาพหนี้: หากลูกหนี้แสดงออกอย่างชัดเจนว่ารับรู้ถึงหนี้สินนั้น (เช่น การทำหนังสือรับสภาพหนี้ การขอผ่อนผัน การเจรจาต่อรองหนี้) อายุความจะถูกนับใหม่จากวันที่รับสภาพหนี้
• การชำระหนี้บางส่วน: การชำระหนี้แม้เพียงเล็กน้อย ก็ถือเป็นการยอมรับสภาพหนี้โดยปริยาย และทำให้อายุความเริ่มต้นนับใหม่จากวันที่ชำระ
• การฟ้องร้อง: หากเจ้าหนี้ทำการฟ้องร้องลูกหนี้ภายในระยะเวลา 10 ปี อายุความจะหยุดลงทันที และการนับอายุความจะดำเนินต่อไปตามกระบวนการทางศาล

สรุปและข้อแนะนำ:

การนับอายุความ 10 ปีในกรณีหนี้สินที่ไม่เคยมีการชำระคืน เริ่มต้นจากวันที่ลูกหนี้ผิดนัดชำระหนี้ครั้งแรก หากไม่มีการผ่อนชำระ หรือการกระทำใดๆ ที่เป็นการยอมรับสภาพหนี้ อายุความจะสิ้นสุดลงภายใน 10 ปี อย่างไรก็ตาม ควรระลึกเสมอว่าปัจจัยต่างๆ เช่น การรับสภาพหนี้ การชำระหนี้บางส่วน หรือการฟ้องร้อง สามารถทำให้อายุความสะดุดหยุดลงและเริ่มต้นนับใหม่ได้

ดังนั้น หากคุณกำลังเผชิญกับปัญหาหนี้สิน สิ่งสำคัญที่สุดคือการทำความเข้าใจกฎหมายอย่างละเอียด และปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทางด้านกฎหมาย เพื่อวางแผนการจัดการหนี้สินอย่างถูกต้องและเหมาะสมกับสถานการณ์ของคุณ