เจ้าหนี้อยู่ฝั่งไหน

เจ้าหนี้อยู่ฝั่งไหน? ไขความลับของบัญชีรูปตัว T

การทำความเข้าใจหลักการบัญชีพื้นฐานอาจดูยุ่งยากสำหรับผู้เริ่มต้น แต่หากเข้าใจหลักการสำคัญเพียงข้อเดียว การเรียนรู้บัญชีจะง่ายขึ้นเป็นกอง หลักการสำคัญข้อนั้นก็คือ การจัดเรียงข้อมูลทางบัญชีบนบัญชีรูปตัว T หรือบัญชีแยกประเภททั่วไป ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของระบบบัญชีคู่ และคำถามที่มักเกิดขึ้นเสมอคือ “เจ้าหนี้อยู่ฝั่งไหน?”

บัญชีรูปตัว T เปรียบเสมือนสมุดบัญชีขนาดย่อม มีเส้นแบ่งตรงกลาง คล้ายตัว T ด้านซ้ายเรียกว่า “เดบิต (Debit)” ส่วนด้านขวาเรียกว่า “เครดิต (Credit)” การบันทึกข้อมูลทางบัญชีจะขึ้นอยู่กับลักษณะของบัญชีนั้นๆ และนี่คือที่มาของคำถาม “เจ้าหนี้อยู่ฝั่งไหน?”

คำตอบคือ เจ้าหนี้ (Creditors) อยู่ฝั่งเครดิต (Credit)

ลองคิดภาพง่ายๆ เจ้าหนี้คือผู้ที่ให้สินเชื่อแก่เรา หรือผู้ที่เรายังคงเป็นหนี้เขาอยู่ เมื่อเรารับเงินกู้ หมายความว่าเรามีหนี้เพิ่มขึ้น และหนี้สินเป็นสิ่งที่เพิ่มขึ้นทางด้านเครดิต ดังนั้น การเพิ่มขึ้นของเจ้าหนี้จึงบันทึกทางด้านเครดิต หรือฝั่งขวาของบัญชีรูปตัว T

ในทางกลับกัน ด้านเดบิต (Debit) หรือฝั่งซ้าย จะบันทึกการเพิ่มขึ้นของสินทรัพย์ (Assets) เช่น เงินสด ตึก อุปกรณ์ และค่าใช้จ่าย (Expenses) เช่น ค่าเช่า ค่าน้ำ ค่าไฟ เพราะค่าใช้จ่ายทำให้เรามีเงินลดลง (สินทรัพย์ลดลง) ด้านเดบิตจึงบันทึกการเพิ่มขึ้นของค่าใช้จ่าย

นอกจากนี้ ด้านเครดิตยังบันทึกการเพิ่มขึ้นของส่วนของผู้ถือหุ้น (Equity) และรายได้ (Revenues) เช่น รายได้จากการขายสินค้า เพราะรายได้ทำให้ธุรกิจมีเงินเพิ่มขึ้น จึงบันทึกทางด้านเครดิต การเพิ่มขึ้นของทุนก็เช่นกัน

สรุปได้ว่า การจัดเรียงข้อมูลบนบัญชีรูปตัว T ไม่ใช่เรื่องยากหากเข้าใจหลักการ เจ้าหนี้บันทึกทางด้านเครดิต เพราะการเพิ่มขึ้นของเจ้าหนี้หมายถึงการเพิ่มขึ้นของหนี้สินของเรา และการทำความเข้าใจนี้จะเป็นพื้นฐานสำคัญในการเรียนรู้และประยุกต์ใช้หลักการบัญชีอย่างถูกต้อง ต่อไป การวิเคราะห์งบการเงิน และการวางแผนทางการเงิน ก็จะทำได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น