ค่าน้ําตาลสะสม เกิดจากอะไร

ค่าน้ำตาลสะสม (HbA1c): ตัวบ่งชี้สำคัญของสุขภาพและเบาหวาน

ค่าน้ำตาลสะสม หรือ HbA1c เป็นหนึ่งในตัวชี้วัดสุขภาพที่สำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่สงสัยว่าตนเองมีความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน หรือผู้ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคเบาหวานแล้ว แต่หลายคนอาจยังไม่เข้าใจอย่างถ่องแท้ว่าค่าน้ำตาลสะสมเกิดขึ้นได้อย่างไร และมีความสำคัญอย่างไรต่อการดูแลสุขภาพโดยรวม

กลไกการเกิดค่าน้ำตาลสะสมนั้นค่อนข้างตรงไปตรงมา เมื่อเราบริโภคอาหาร ร่างกายจะทำการย่อยสลายคาร์โบไฮเดรตให้กลายเป็นน้ำตาลกลูโคส ซึ่งเป็นแหล่งพลังงานหลักของร่างกาย กลูโคสจะถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดเพื่อนำไปใช้ในเซลล์ต่างๆ แต่หากมีปริมาณกลูโคสในเลือดมากเกินไป (ภาวะน้ำตาลในเลือดสูง) กลูโคสเหล่านี้จะเริ่มจับตัวกับโปรตีนในร่างกาย โดยหนึ่งในโปรตีนที่สำคัญที่กลูโคสสามารถจับตัวด้วยได้คือ ฮีโมโกลบิน (Hemoglobin) ซึ่งเป็นโปรตีนที่อยู่ในเม็ดเลือดแดง มีหน้าที่ในการนำพาออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย

การที่กลูโคสจับตัวกับฮีโมโกลบินนี้เอง ทำให้เกิดเป็นสารประกอบที่เรียกว่า ไกลเคตฮีโมโกลบิน (Glycated Hemoglobin) หรือ HbA1c กระบวนการนี้เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องตราบใดที่ยังมีกลูโคสอยู่ในกระแสเลือด และเนื่องจากเม็ดเลือดแดงมีอายุขัยประมาณ 120 วัน หรือ 3 เดือน ดังนั้น ค่า HbA1c จึงสามารถสะท้อนระดับน้ำตาลเฉลี่ยในเลือดในช่วง 2-3 เดือนที่ผ่านมาได้อย่างแม่นยำ

ความสำคัญของค่าน้ำตาลสะสมไม่ได้จำกัดอยู่เพียงแค่การบ่งชี้ว่ามีภาวะน้ำตาลในเลือดสูงหรือไม่ แต่ยังเป็นเครื่องมือสำคัญที่แพทย์ใช้ในการวินิจฉัยโรคเบาหวาน รวมถึงประเมินประสิทธิภาพของการรักษาโรคเบาหวานอีกด้วย หากค่าน้ำตาลสะสมสูง แสดงว่าผู้ป่วยมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงเป็นเวลานาน ซึ่งจะเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ของโรคเบาหวาน เช่น โรคไต โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเกี่ยวกับระบบประสาท และปัญหาเกี่ยวกับสายตา

นอกจากนี้ การติดตามค่าน้ำตาลสะสมอย่างสม่ำเสมอ ยังช่วยให้ผู้ป่วยและแพทย์สามารถปรับเปลี่ยนแผนการรักษาได้อย่างเหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นการปรับเปลี่ยนยา การควบคุมอาหาร หรือการออกกำลังกาย เพื่อให้ระดับน้ำตาลในเลือดอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม และลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนในระยะยาว

ดังนั้น การทำความเข้าใจเกี่ยวกับค่าน้ำตาลสะสม และความสำคัญของค่าดังกล่าว จึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับทุกคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน เช่น ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นเบาหวาน ผู้ที่มีน้ำหนักเกิน หรือผู้ที่ไม่ออกกำลังกาย การตรวจค่าน้ำตาลสะสมเป็นประจำ จะช่วยให้เราสามารถเฝ้าระวังสุขภาพ และป้องกันการเกิดโรคเบาหวานได้อย่างมีประสิทธิภาพ