เบาหวานลงขามีอาการอย่างไร

เบาหวานลงขามีอาการอย่างไร? มากกว่าแค่เท้าดำ

โรคเบาหวานเป็นโรคเรื้อรังที่ส่งผลกระทบต่อร่างกายหลายระบบ และหนึ่งในภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรงและพบได้บ่อยคือการเกิดปัญหาที่เท้าหรือที่เรียกกันว่า “เบาหวานลงขา” ซึ่งไม่ได้หมายถึงเพียงแค่ “เท้าดำ” อย่างที่หลายคนเข้าใจ แต่ครอบคลุมอาการและความรุนแรงที่หลากหลาย ตั้งแต่ระดับเล็กน้อยจนถึงต้องสูญเสียอวัยวะ

อาการเบื้องต้นที่มักมองข้าม: ก่อนที่จะปรากฏอาการรุนแรงอย่างเท้าดำ ผู้ป่วยเบาหวานอาจมีอาการเบาหวานลงขาในระยะเริ่มต้นที่มักถูกมองข้ามได้แก่:

• ชาหรือรู้สึกเสียวซ่าที่เท้าและขา: อาการชาอาจเริ่มจากปลายนิ้วเท้าค่อยๆลามขึ้นมา บางครั้งอาจรู้สึกเหมือนเข็มทิ่มแทงหรือถูกไฟลน
• ปวดขาหรือเท้า: อาการปวดอาจเกิดขึ้นเฉพาะตอนกลางคืนหรือขณะที่พักผ่อน หรืออาจปวดตลอดเวลา
• ผิวหนังแห้งแตกและคัน: ผิวหนังบริเวณเท้าและขาแห้งกร้าน แตกเป็นร่องลึก และมีอาการคันอย่างรุนแรง
• การติดเชื้อที่เท้าบ่อยครั้ง: แผลเล็กๆที่เท้าหายช้ามาก หรือเกิดการติดเชื้อซ้ำๆ เช่น มีหนอง บวม แดง และเจ็บปวด
• บาดแผลหายช้ามาก: แม้จะเป็นแผลเล็กๆ ก็ใช้เวลานานในการสมาน และอาจลุกลามเป็นแผลเรื้อรังได้ง่าย
• ความผิดปกติของเล็บ: เล็บหนา เปลี่ยนสี หรือผิดรูปทรง
• กล้ามเนื้ออ่อนแรง: อาจรู้สึกอ่อนแรงหรือมีแรงน้อยลงที่เท้าและขา

อาการรุนแรง: หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาการเบาหวานลงขาจะลุกลามไปสู่ภาวะที่ร้ายแรงขึ้น เช่น:

• เท้าดำ (Gangrene): เนื้อเยื่อตายเนื่องจากการไหลเวียนเลือดไม่ดี เนื้อเยื่อจะเปลี่ยนเป็นสีดำ อาจมีกลิ่นเหม็น และอาจมีการติดเชื้อรุนแรง
• แผลเรื้อรังที่เท้า (Diabetic foot ulcer): แผลที่ไม่หายเป็นเวลานาน อาจลึกถึงกระดูก และมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้ออย่างรุนแรง
• การติดเชื้อในกระดูก (Osteomyelitis): การติดเชื้อที่กระดูก เป็นภาวะที่อันตรายถึงชีวิตได้
• ภาวะเนื้อเยื่อตาย (Necrosis): การตายของเนื้อเยื่อ อาจต้องตัดนิ้วเท้า หรือแม้กระทั่งขาออก

การรักษา: การรักษาเบาหวานลงขาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ โดยเน้นที่การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดอย่างเข้มงวด อาจใช้ยาเพื่อปรับปรุงการไหลเวียนโลหิต ยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อ และในกรณีที่รุนแรงอาจต้องผ่าตัด เช่น การตัดเนื้อเยื่อที่ตายแล้ว หรือการตัดนิ้วเท้าหรือขา

การป้องกันสำคัญกว่าการรักษา: การดูแลเท้าอย่างสม่ำเสมอเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการป้องกันเบาหวานลงขา โดยควร:

• ตรวจสอบเท้าทุกวัน สังเกตแผล บวม หรือการเปลี่ยนแปลงใดๆ
• ล้างเท้าด้วยน้ำอุ่นสบู่ เช็ดให้แห้งสนิท โดยเฉพาะระหว่างนิ้วเท้า
• บำรุงผิวให้ชุ่มชื้น ทาครีมบำรุงผิวที่อ่อนโยน
• ตัดเล็บเท้าให้สั้นและตรง อย่าตัดเล็บลึกเกินไป
• สวมใส่รองเท้าที่เหมาะสม ไม่คับหรือหลวมเกินไป
• งดสูบบุหรี่ เพราะบุหรี่ทำให้การไหลเวียนเลือดแย่ลง

เบาหวานลงขาเป็นภาวะแทรกซ้อนที่สามารถป้องกันได้ การดูแลสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด และการดูแลเท้าอย่างถูกวิธี ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญในการลดความเสี่ยง และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน