คลื่นไหวสะเทือนแบ่งได้ 2 ประเภทอะไรบ้าง

คลื่นไหวสะเทือน: การเดินทางของพลังงานแผ่นดินไหว

แผ่นดินไหวเป็นภัยธรรมชาติอันน่าหวาดกลัว การเกิดแผ่นดินไหวส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อสิ่งแวดล้อมและชีวิตมนุษย์ หนึ่งในองค์ประกอบสำคัญในการศึกษาและทำความเข้าใจแผ่นดินไหวคือ การวิเคราะห์ “คลื่นไหวสะเทือน” ซึ่งเป็นพลังงานที่ปล่อยออกมาจากแหล่งกำเนิดแผ่นดินไหวและเดินทางผ่านโลก คลื่นเหล่านี้แบ่งออกเป็นสองประเภทหลักตามลักษณะการเคลื่อนที่ ทำให้สามารถวิเคราะห์แหล่งกำเนิด ความรุนแรง และลักษณะของแผ่นดินไหวได้อย่างแม่นยำ

คลื่นไหวสะเทือนแบ่งเป็นสองประเภทหลัก ได้แก่ คลื่นปฐมภูมิ (P-wave) และคลื่นทุติยภูมิ (S-wave)

คลื่นปฐมภูมิ (P-wave): เป็นคลื่นประเภทแรกที่ตรวจจับได้จากเครื่องมือวัดแผ่นดินไหว (ไสโครกราฟ) คลื่นชนิดนี้มีลักษณะการเคลื่อนที่เป็นคลื่นตามยาว (longitudinal wave) นั่นคือ การเคลื่อนที่ของอนุภาคในตัวกลางจะขนานกับทิศทางการเคลื่อนที่ของคลื่น พูดง่ายๆ คือ อนุภาคในดินหรือหินจะถูกอัดเข้าและขยายออกตามทิศทางการเคลื่อนที่ของคลื่น ทำให้คลื่นประเภทนี้มีความเร็วสูงกว่าคลื่นทุติยภูมิ สามารถเดินทางผ่านตัวกลางได้ทั้งของแข็ง ของเหลว และแก๊ส

คลื่นทุติยภูมิ (S-wave): เป็นคลื่นประเภทที่สองที่ตรวจจับได้ คลื่นชนิดนี้มีลักษณะการเคลื่อนที่เป็นคลื่นตามขวาง (transverse wave) อนุภาคในตัวกลางจะเคลื่อนที่เป็นมุมฉากกับทิศทางการเคลื่อนที่ของคลื่น คล้ายกับการตัดเฉือน คลื่นประเภทนี้มีมีความเร็วต่ำกว่าคลื่นปฐมภูมิ และเดินทางผ่านได้เพียงของแข็งเท่านั้น เมื่อเกิดแผ่นดินไหว คลื่นทั้งสองชนิดจะเดินทางออกจากแหล่งกำเนิดไปในทิศทางต่างๆ และสามารถนำมาวิเคราะห์เพื่อกำหนดตำแหน่งและขนาดของแผ่นดินไหวได้

ความแตกต่างในความเร็วและลักษณะการเคลื่อนที่ของคลื่นไหวสะเทือนทั้งสองประเภทนี้เป็นข้อมูลสำคัญในการศึกษาแผ่นดินไหว โดยการวิเคราะห์เวลาที่คลื่นแต่ละชนิดถึงสถานีวัดแผ่นดินไหว นักวิทยาศาสตร์สามารถคำนวณระยะห่างจากแหล่งกำเนิดแผ่นดินไหวและประเมินขนาดความรุนแรงของแผ่นดินไหวได้ การศึกษาคลื่นไหวสะเทือนจึงเป็นส่วนสำคัญในการพัฒนาความรู้และเทคโนโลยีในการรับมือกับภัยพิบัติแผ่นดินไหว เพื่อลดความสูญเสียและความเสียหายให้เหลือน้อยที่สุด