ทำไมหมอถึงมีน้อย

ปริศนาแพทย์ขาดแคลน: เมื่อความเหนื่อยยากไม่คุ้มค่ากับความทุ่มเท

ภาพความขาดแคลนแพทย์ในประเทศไทยเป็นปัญหาที่สังคมไทยคุ้นเคย มักมีการกล่าวอ้างถึงความยากของการเรียนแพทย์เป็นสาเหตุหลัก แต่ความจริงแล้ว ภาพนั้นซับซ้อนกว่าที่คิดมาก การเรียนแพทย์แม้จะยากลำบาก แต่ความยากลำบากนี้ไม่ได้เป็นตัวกำหนดจำนวนแพทย์โดยตรง ปัจจัยเบื้องหลังที่แท้จริงนั้นซ่อนอยู่เบื้องลึกกว่านั้น และต้องการการแก้ไขแบบองค์รวม ไม่ใช่แค่เพียงการเพิ่มจำนวนนิสิตแพทย์เข้าไปอย่างเดียว

หนึ่งในปัจจัยสำคัญคือ ระยะเวลาการศึกษาที่ยาวนานและเข้มข้น กว่าจะก้าวสู่การเป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ต้องใช้เวลาหลายสิบปี กว่าจะได้เห็นผลตอบแทนที่คุ้มค่า ก็กินเวลานาน ทำให้ผู้เรียนจำนวนไม่น้อยเกิดความท้อแท้ หมดไฟ ก่อนที่จะเรียนจบ ยิ่งเมื่อเทียบกับอาชีพอื่นที่มีเส้นทางสู่ความสำเร็จที่รวดเร็วกว่าและมีความเสี่ยงน้อยกว่า อาชีพแพทย์ดูจะไม่น่าดึงดูดเท่าที่ควร

นอกจากนี้ ภาระงานที่หนักอึ้งและความรับผิดชอบมหาศาล ก็เป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ผลักดันคนรุ่นใหม่ให้หันหลังให้กับอาชีพนี้ แพทย์ต้องเผชิญกับความกดดันอย่างต่อเนื่อง ทำงานล่วงเวลาเป็นประจำ ไม่เพียงแต่การรักษาพยาบาลผู้ป่วยเท่านั้น ยังต้องทำเอกสาร รายงาน และจัดการด้านธุรการอีกมากมาย ส่งผลให้เกิดภาวะ Burnout และความเหนื่อยล้าสะสม แม้จะมีความรักในอาชีพ แต่เมื่อร่างกายและจิตใจรับไม่ไหว การลาออกก็กลายเป็นทางเลือกที่หลีกเลี่ยงไม่ได้

ความเสี่ยงทางกฎหมายที่สูง ก็เป็นปัจจัยที่ไม่ควรมองข้าม การตัดสินใจทางการแพทย์เพียงเล็กน้อยก็อาจนำไปสู่การถูกฟ้องร้อง แม้ว่าจะทำการรักษาด้วยความรู้ความสามารถและความตั้งใจที่ดีที่สุดก็ตาม ความกังวลเรื่องการถูกฟ้องร้อง และค่าใช้จ่ายในการต่อสู้คดี เป็นภาระที่กดดันแพทย์อย่างมาก และเป็นอีกหนึ่งเหตุผลที่ทำให้หลายคนลังเลที่จะเข้าสู่วงการแพทย์

สุดท้ายคือ ค่าตอบแทนที่อาจไม่คุ้มค่ากับความเหนื่อยยาก แม้ว่าแพทย์จะมีรายได้ค่อนข้างสูง แต่เมื่อเทียบกับระยะเวลาการศึกษา ความเสี่ยง และภาระงาน แล้วอาจไม่สมดุล โดยเฉพาะอย่างยิ่งแพทย์ในโรงพยาบาลรัฐ ซึ่งมีค่าตอบแทนที่จำกัด และต้องรับภาระงานที่หนักหน่วง ยิ่งทำให้ความน่าดึงดูดใจของอาชีพนี้ลดน้อยลงไปอีก

ดังนั้น การแก้ไขปัญหาแพทย์ขาดแคลนจึงไม่ใช่แค่การเพิ่มจำนวนนิสิตแพทย์ แต่ต้องแก้ไขที่ต้นเหตุ โดยการปรับปรุงระบบการศึกษา ให้มีการจัดการภาระงานอย่างมีประสิทธิภาพ ลดความเสี่ยงทางกฎหมาย และปรับปรุงระบบค่าตอบแทนให้มีความเหมาะสม และสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ดี เพื่อดึงดูดคนรุ่นใหม่ที่มีความสามารถและความมุ่งมั่น ให้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของวงการแพทย์ เพื่อให้ประชาชนทุกคนเข้าถึงการดูแลสุขภาพที่ดีได้อย่างทั่วถึงและเท่าเทียมกัน นี่จึงเป็นภารกิจที่ทุกภาคส่วนต้องร่วมมือกันอย่างจริงจัง เพื่ออนาคตของระบบสาธารณสุขไทย