ลักษณะถั่วลันเตาที่เมนเดลเลือกมาศึกษามีอะไรบ้าง

เกรเกอร์ เมนเดล บิดาแห่งพันธุศาสตร์ ได้เลือกศึกษาถั่วลันเตา ( Pisum sativum ) ด้วยเหตุผลหลายประการ นอกจากการปลูกง่าย อายุสั้น ให้ลูกหลานจำนวนมาก และสามารถผสมตัวเองได้แล้ว หัวใจสำคัญที่ทำให้เมนเดลประสบความสำเร็จในการค้นพบกฎการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม คือการเลือกศึกษา ลักษณะเฉพาะ (Traits) ที่มีความแตกต่างกันอย่างชัดเจนและควบคุมโดยยีนเดี่ยว โดยลักษณะเหล่านี้มีรูปแบบที่ปรากฏออกมาเพียงสองแบบ ไม่มีลักษณะกึ่งกลาง ทำให้ตีความผลการทดลองได้ง่าย ลักษณะเด่น 7 ลักษณะที่เมนเดลเลือกศึกษามีดังนี้:

1. รูปร่างของเมล็ด: เมล็ดกลม (Round) หรือ เมล็ดย่น (Wrinkled) ความแตกต่างนี้เกิดจากการสะสมแป้งในเมล็ดที่แตกต่างกัน
2. สีของเมล็ด: สีเหลือง (Yellow) หรือ สีเขียว (Green) เมล็ดสีเหลืองมีรงควัตถุที่เมล็ดสีเขียวไม่มี
3. สีของเปลือกหุ้มเมล็ด: สีเทา (Gray) หรือ สีขาว (White) ในบางตำราอาจระบุว่าเปลือกหุ้มเมล็ดสีเทามีดอกสีม่วง ส่วนเปลือกหุ้มเมล็ดสีขาวมีดอกสีขาว
4. รูปร่างของฝัก: ฝักอวบ (Inflated) หรือ ฝักแฟบ (Constricted) รูปร่างฝักที่แตกต่างกันเกิดจากความแตกต่างในการสร้างผนังเซลล์ของฝัก
5. สีของฝัก: สีเขียว (Green) หรือ สีเหลือง (Yellow) คล้ายกับสีของเมล็ด สีเขียวของฝักเกิดจากรงควัตถุคลอโรฟิลล์
6. ตำแหน่งของดอก: ดอกตามซอกใบ (Axial) หรือ ดอกที่ปลายยอด (Terminal) ตำแหน่งของดอกบ่งบอกถึงรูปแบบการเจริญเติบโตของลำต้น
7. ความสูงของต้น: ต้นสูง (Tall) หรือ ต้นเตี้ย (Dwarf) ความสูงของต้นเป็นผลมาจากการสร้างฮอร์โมนพืชที่แตกต่างกัน

การที่เมนเดลเลือกศึกษาเฉพาะลักษณะที่มีความแตกต่างกันอย่างชัดเจนนี้ เป็นกุญแจสำคัญที่ทำให้เขาสามารถวิเคราะห์ผลการทดลองและสร้างสมมติฐานเกี่ยวกับการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมได้อย่างแม่นยำ นำไปสู่การค้นพบกฎของเมนเดลที่เป็นรากฐานของพันธุศาสตร์สมัยใหม่ หากเขาเลือกศึกษา ลักษณะที่มีความแปรผันต่อเนื่องเช่น ขนาดของใบ หรือ น้ำหนักของเมล็ด การตีความผลการทดลองก็จะซับซ้อนกว่ามาก และอาจทำให้เขาไม่สามารถค้นพบกฎพื้นฐานของการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมได้