องค์การแบบปฐม มีอะไรบ้าง

องค์กรแบบปฐม: พลังแห่งความสัมพันธ์ที่เหนือกว่าคำว่า “กลุ่ม”

เราคุ้นเคยกับคำว่า “กลุ่ม” ใช้เรียกตั้งแต่กลุ่มเพื่อน กลุ่มนักศึกษา ไปจนถึงกลุ่มคนที่มีความสนใจร่วมกัน แต่คำว่า “กลุ่ม” บางครั้งก็ดูจะจืดชืดเกินไปที่จะบรรยายถึงความสัมพันธ์อันอบอุ่นและแน่นแฟ้นที่เกิดขึ้นในบางองค์กร นี่คือที่มาของ “องค์กรแบบปฐม” (Primary Organization) ซึ่งแตกต่างจากองค์กรขนาดใหญ่ เป็นระบบราชการ หรือองค์กรที่เน้นประสิทธิภาพ องค์กรแบบปฐมเน้นความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลเป็นหลัก เป็นความผูกพันที่ลึกซึ้ง ใกล้ชิด และยั่งยืน มากกว่าแค่การร่วมงานหรือมีเป้าหมายร่วมกันทั่วไป

องค์กรแบบปฐมนั้น มีลักษณะเด่นหลายประการ ที่ทำให้แตกต่างจากองค์กรประเภทอื่นๆ และเป็นเสมือนแหล่งพลังงานสำคัญของสังคม ได้แก่:

• ความสัมพันธ์ใกล้ชิดและไม่เป็นทางการ: สมาชิกในองค์กรแบบปฐมมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด รู้จักกันเป็นอย่างดี สามารถสื่อสารกันได้อย่างเปิดเผยและตรงไปตรงมา ไม่มีพิธีรีตองหรือขั้นตอนที่ยุ่งยาก ความสัมพันธ์เป็นกันเอง เปรียบเสมือนครอบครัวหรือเพื่อนสนิท มากกว่าความสัมพันธ์ในเชิงธุรกิจหรือการทำงาน

• การมีปฏิสัมพันธ์อย่างต่อเนื่อง: สมาชิกมีโอกาสได้พบปะและปฏิสัมพันธ์กันอย่างสม่ำเสมอ อาจเป็นการพบปะกันอย่างเป็นทางการหรือไม่เป็นทางการก็ได้ ทำให้เกิดความคุ้นเคย ความเข้าใจ และความไว้วางใจซึ่งกันและกัน สร้างความผูกพันที่แน่นแฟ้น

• เป้าหมายร่วมกันที่ชัดเจน (แต่ไม่จำเป็นต้องยิ่งใหญ่): แม้ว่าเป้าหมายร่วมกันอาจไม่ใช่เป้าหมายระดับชาติหรือระดับโลก แต่ก็เป็นเป้าหมายที่สมาชิกทุกคนให้ความสำคัญ และร่วมกันทำงานเพื่อบรรลุเป้าหมายนั้น เป้าหมายนี้อาจเป็นเพียงการสร้างความสุข การแบ่งปันประสบการณ์ หรือการช่วยเหลือเกื้อกูลกัน เช่น กลุ่มเพื่อนที่ร่วมกันทำสวน กลุ่มผู้สูงอายุที่ออกกำลังกายร่วมกัน หรือกลุ่มศิลปินที่ร่วมกันสร้างสรรค์ผลงาน

• การสร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของร่วมกัน: สมาชิกทุกคนมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ การวางแผน และการดำเนินงาน ทำให้เกิดความรู้สึกเป็นเจ้าของร่วมกัน และมีความรับผิดชอบต่อองค์กร ทุกคนมีอิทธิพลต่อทิศทางขององค์กร

ตัวอย่างขององค์กรแบบปฐมมีหลากหลาย เช่น:

• ครอบครัว: เป็นองค์กรแบบปฐมที่สำคัญที่สุด สร้างพื้นฐานความสัมพันธ์ ความรัก และการเรียนรู้ ให้กับสมาชิกทุกคน

• กลุ่มเพื่อนสนิท: ความสัมพันธ์ที่สร้างขึ้นจากความชอบ ความสนใจ หรือประสบการณ์ร่วมกัน ให้การสนับสนุน ความเข้าใจ และความสุข

• ชุมชนเล็กๆ: หมู่บ้าน หรือกลุ่มคนที่มีความใกล้ชิด ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน สร้างความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของสังคม

• กลุ่มศาสนาขนาดเล็ก: ที่มีการรวมกลุ่มกันอย่างใกล้ชิด แบ่งปันความเชื่อ และให้การสนับสนุนซึ่งกันและกัน

องค์กรแบบปฐมจึงไม่ใช่เพียงแค่กลุ่มคนที่มีจุดประสงค์ร่วมกัน แต่เป็นแหล่งพลังงานสำคัญ สร้างความอบอุ่น ความสุข และความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ให้กับสมาชิกทุกคน มันเป็นการเชื่อมโยงมนุษย์เข้าด้วยกัน อย่างลึกซึ้งและยั่งยืน มากกว่าที่เราคิด

บทความนี้เน้นให้เห็นภาพขององค์กรแบบปฐมในมิติของความสัมพันธ์ แตกต่างจากบทความอื่นๆที่อาจเน้นไปที่โครงสร้างหรือองค์ประกอบทางสังคมวิทยาโดยตรง จึงถือเป็นมุมมองใหม่ ที่ช่วยให้เข้าใจธรรมชาติขององค์กรแบบปฐมได้อย่างลึกซึ้งยิ่งขึ้น