Strategic Planning processes มีกี่ขั้นตอน

เปิดโลกการวางแผนกลยุทธ์: กี่ขั้นตอนสู่ความสำเร็จที่แท้จริง?

ในโลกธุรกิจที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การวางแผนกลยุทธ์เปรียบเสมือนเข็มทิศนำทางให้องค์กรก้าวไปข้างหน้าอย่างมั่นคง แต่หลายครั้งที่เรามักได้ยินคำถามว่า “การวางแผนกลยุทธ์มีกี่ขั้นตอนกันแน่?” คำตอบที่แท้จริงอาจไม่ใช่ตัวเลขที่ตายตัว แต่เป็นกระบวนการที่ยืดหยุ่นและปรับเปลี่ยนได้ตามบริบทของแต่ละองค์กร อย่างไรก็ตาม หากพิจารณาจากหลักการพื้นฐานและแนวทางปฏิบัติที่เป็นสากล เราสามารถสรุปขั้นตอนสำคัญของการวางแผนกลยุทธ์ได้ดังนี้

1. กำหนดทิศทางและเป้าหมาย (Direction & Objectives): รากฐานสู่ความสำเร็จ

ขั้นตอนแรกและสำคัญที่สุดคือการกำหนดทิศทางที่องค์กรต้องการมุ่งไป (วิสัยทัศน์) และเหตุผลของการดำรงอยู่ (พันธกิจ) วิสัยทัศน์คือภาพฝันที่องค์กรต้องการเป็นในอนาคต ส่วนพันธกิจคือคำประกาศว่าองค์กรจะทำอะไร เพื่อใคร และทำไม

• วิสัยทัศน์ (Vision): สร้างแรงบันดาลใจและเป็นเป้าหมายสูงสุดที่องค์กรต้องการบรรลุ เช่น “เป็นผู้นำด้านนวัตกรรมเทคโนโลยีทางการแพทย์ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้”
• พันธกิจ (Mission): อธิบายถึงสิ่งที่องค์กรทำในปัจจุบันเพื่อบรรลุวิสัยทัศน์ เช่น “พัฒนาและจัดจำหน่ายเครื่องมือและอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ทันสมัยและมีคุณภาพสูง เพื่อยกระดับการดูแลสุขภาพของประชาชน”

เมื่อมีวิสัยทัศน์และพันธกิจที่ชัดเจนแล้ว ขั้นตอนต่อไปคือการกำหนดเป้าหมายหลัก (Strategic Objectives) ที่สอดคล้องกับวิสัยทัศน์และพันธกิจ โดยเป้าหมายหลักควรกำหนดให้มีความเฉพาะเจาะจง วัดผลได้ ทำได้จริง สอดคล้องกับเป้าหมายโดยรวม และมีกรอบเวลาที่ชัดเจน (SMART Goals)

2. วิเคราะห์สภาพแวดล้อม (Environmental Analysis): มองรอบด้านเพื่อความเข้าใจที่ลึกซึ้ง

การวางแผนกลยุทธ์ที่ดีต้องเริ่มต้นจากการทำความเข้าใจสภาพแวดล้อมทั้งภายในและภายนอกองค์กรอย่างถ่องแท้ ซึ่งรวมถึงการวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาส และอุปสรรค (SWOT Analysis) การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอกอาจรวมถึงการวิเคราะห์ PESTLE (Political, Economic, Social, Technological, Legal, Environmental) เพื่อทำความเข้าใจปัจจัยต่างๆ ที่มีผลกระทบต่อองค์กร

• SWOT Analysis: ช่วยให้องค์กรเข้าใจสถานะของตนเองและระบุโอกาสในการเติบโต รวมถึงอุปสรรคที่ต้องเผชิญ
• PESTLE Analysis: ช่วยให้องค์กรเข้าใจแนวโน้มและความท้าทายในสภาพแวดล้อมภายนอกที่อาจส่งผลกระทบต่อการดำเนินงาน

3. กำหนดกลยุทธ์หลัก (Strategic Formulation): สร้างเส้นทางสู่ชัยชนะ

หลังจากที่เข้าใจสภาพแวดล้อมแล้ว ขั้นตอนต่อไปคือการกำหนดกลยุทธ์หลัก (Strategic Formulation) ซึ่งเป็นแผนการที่องค์กรจะใช้เพื่อบรรลุเป้าหมายหลักที่กำหนดไว้ กลยุทธ์หลักอาจรวมถึงการขยายตลาด การพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ การปรับปรุงประสิทธิภาพการดำเนินงาน หรือการสร้างความแตกต่างจากคู่แข่ง

• การสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขัน (Competitive Advantage): องค์กรต้องพิจารณาว่าจะสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขันอย่างไร เช่น การเป็นผู้นำด้านต้นทุน การสร้างความแตกต่างของผลิตภัณฑ์ หรือการมุ่งเน้นลูกค้าเฉพาะกลุ่ม
• การเลือกกลยุทธ์ที่เหมาะสม: องค์กรต้องเลือกกลยุทธ์ที่สอดคล้องกับวิสัยทัศน์ พันธกิจ และเป้าหมายหลัก รวมถึงสภาพแวดล้อมทั้งภายในและภายนอก

4. พัฒนากลยุทธ์เชิงปฏิบัติ (Strategic Implementation): แปลงแผนสู่การปฏิบัติจริง

กลยุทธ์ที่ดีแค่ไหนก็ไร้ประโยชน์หากไม่สามารถนำไปปฏิบัติจริงได้ ขั้นตอนการพัฒนากลยุทธ์เชิงปฏิบัติ (Strategic Implementation) คือการแปลงกลยุทธ์หลักให้เป็นแผนปฏิบัติการที่ชัดเจนและสามารถวัดผลได้ ซึ่งรวมถึงการกำหนดเป้าหมายย่อย (Tactical Objectives) การจัดสรรทรัพยากร การมอบหมายความรับผิดชอบ และการกำหนดตัวชี้วัดความสำเร็จ (Key Performance Indicators – KPIs)

• การจัดทำแผนปฏิบัติการ (Action Plan): แผนปฏิบัติการควรกำหนดกิจกรรมที่ต้องทำ ใครเป็นผู้รับผิดชอบ เมื่อไหร่ต้องดำเนินการ และใช้ทรัพยากรเท่าไหร่
• การสื่อสารและการสร้างความเข้าใจ: การสื่อสารกลยุทธ์ให้พนักงานทุกคนเข้าใจและมีส่วนร่วมเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้ทุกคนมุ่งไปในทิศทางเดียวกัน

5. ประเมินผลและปรับปรุง (Evaluation & Control): เรียนรู้และพัฒนาอย่างต่อเนื่อง

ขั้นตอนสุดท้ายคือการประเมินผลและปรับปรุง (Evaluation & Control) ซึ่งเป็นกระบวนการติดตามความคืบหน้าของการดำเนินงาน เปรียบเทียบผลลัพธ์ที่ได้กับเป้าหมายที่ตั้งไว้ และปรับปรุงกลยุทธ์และแผนปฏิบัติการหากจำเป็น การประเมินผลควรทำอย่างสม่ำเสมอและเป็นระบบ เพื่อให้องค์กรสามารถปรับตัวได้อย่างรวดเร็วและรับมือกับความเปลี่ยนแปลงต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

• การติดตามและวัดผล: การติดตามและวัดผลความสำเร็จของแผนปฏิบัติการด้วย KPIs เป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้ทราบว่าองค์กรกำลังเดินหน้าไปในทิศทางที่ถูกต้องหรือไม่
• การปรับปรุงและพัฒนา: หากพบว่ามีส่วนใดของกลยุทธ์หรือแผนปฏิบัติการที่ไม่เป็นไปตามเป้าหมาย องค์กรต้องพร้อมที่จะปรับปรุงและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง

สรุป

การวางแผนกลยุทธ์ไม่ใช่เรื่องยากอย่างที่คิด หากเข้าใจถึงขั้นตอนและหลักการพื้นฐานที่กล่าวมาข้างต้น องค์กรก็จะสามารถสร้างแผนกลยุทธ์ที่แข็งแกร่งและนำไปสู่ความสำเร็จที่ยั่งยืนได้ สิ่งสำคัญคือการปรับปรุงกระบวนการวางแผนกลยุทธ์อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปและความต้องการขององค์กร

#กระบวนการ#การวางแผนเชิงกลยุทธ์#ขั้นตอน