ข้อใดเป็นงานอันดับแรกที่นักวางแผนต้องดำเนินการ

ก่อนที่แผนการยิ่งใหญ่จะถือกำเนิด ก่อนที่กลยุทธ์ชาญฉลาดจะถูกวางลงบนกระดาษ และก่อนที่ทรัพยากรจะถูกจัดสรรอย่างมีประสิทธิภาพ สิ่งสำคัญที่สุดที่นักวางแผนทุกคนต้องทำอันดับแรกคือ การกำหนดและทำความเข้าใจอย่างถ่องแท้ถึง “ปัญหา” หรือ “โอกาส” ที่ต้องการแก้ไขหรือแสวงหา

หลายคนเข้าใจผิดว่าการวางแผนเริ่มต้นด้วยการตั้งเป้าหมาย แม้ว่าเป้าหมายจะเป็นส่วนสำคัญ แต่หากขาดการวิเคราะห์ปัญหาหรือโอกาสที่แท้จริง เป้าหมายนั้นก็อาจจะไร้จุดหมาย หรือไม่ตรงกับความต้องการที่แท้จริง เช่น การตั้งเป้าหมายเพิ่มยอดขาย 20% โดยไม่วิเคราะห์สาเหตุที่ยอดขายต่ำอยู่ก่อน อาจนำไปสู่การวางแผนที่ผิดพลาดและไม่ประสบความสำเร็จ

ดังนั้น งานอันดับแรกจึงไม่ใช่การเขียนแผนธุรกิจฉบับยักษ์ หรือการระดมสมองหาไอเดียใหม่ๆ ทันที แต่คือการ ขุดคุ้ยหาแก่นแท้ของสถานการณ์ ด้วยคำถามที่สำคัญ เช่น:

• ปัญหาที่แท้จริงคืออะไร? ไม่ใช่แค่ปรากฏการณ์บนผิวน้ำ แต่ต้องลงลึกไปถึงสาเหตุเบื้องหลัง เช่น ยอดขายลดลง สาเหตุอาจมาจากการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมผู้บริโภค การแข่งขันที่รุนแรง หรือปัญหาภายในองค์กร
• โอกาสที่เรามองเห็นคืออะไร? โอกาสนี้มีศักยภาพเพียงใด มีข้อจำกัดอะไรบ้าง และทำไมเราจึงควรลงทุนกับโอกาสนี้
• ใครคือผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย? การระบุผู้เกี่ยวข้องจะช่วยให้เราเข้าใจมุมมองต่างๆ และวางแผนที่ครอบคลุมมากขึ้น

เมื่อเข้าใจปัญหาหรือโอกาสอย่างถ่องแท้แล้ว การตั้งเป้าหมาย การวิเคราะห์สถานการณ์ การระบุทรัพยากร และการกำหนดกลยุทธ์จึงจะเกิดขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีโอกาสประสบความสำเร็จสูง เพราะแผนการนั้นถูกสร้างขึ้นบนพื้นฐานของความเข้าใจที่ถูกต้อง ไม่ใช่เพียงแค่ความคิดที่ดี หรือความหวังลมๆ แล้งๆ

ดังนั้น การกำหนดและทำความเข้าใจปัญหาหรือโอกาสจึงเป็นงานอันดับแรก และเป็นรากฐานที่สำคัญที่สุดของการวางแผนที่ประสบความสำเร็จ มันเป็นเหมือนการสร้างบ้าน ที่ต้องเริ่มจากการขุดฐานรากให้มั่นคงก่อน จึงจะสร้างบ้านที่สวยงามและแข็งแรงได้ เช่นเดียวกันกับการวางแผน การวางรากฐานที่มั่นคงด้วยการวิเคราะห์ปัญหาหรือโอกาสอย่างถี่ถ้วน จึงเป็นกุญแจสำคัญที่จะนำไปสู่ความสำเร็จในที่สุด