ทําไมลําไส้ถึงไม่บีบตัว

เมื่อลำไส้ไม่บีบตัว: มากกว่าแค่ท้องผูก ภาวะลำไส้อืดที่ควรรู้จัก

อาการท้องผูกเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในชีวิตประจำวัน หลายคนอาจคุ้นเคยกับอาการถ่ายยาก ถ่ายไม่สุด หรือต้องใช้แรงเบ่งมากเป็นพิเศษ อย่างไรก็ตาม หากลำไส้ไม่บีบตัว อาจไม่ได้เป็นแค่ท้องผูกธรรมดา แต่บ่งบอกถึงภาวะที่ซับซ้อนกว่านั้น นั่นคือ ภาวะลำไส้อืด (Nonmechanical Obstruction) หรือที่บางครั้งเรียกว่า Pseudo-obstruction

ภาวะลำไส้อืดคือภาวะที่ลำไส้ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ตามปกติ ทำให้เกิดการสะสมของก๊าซและของเหลวภายในลำไส้ คล้ายกับการอุดตัน แต่ที่จริงแล้วไม่มีสิ่งกีดขวางทางกายภาพใดๆ สาเหตุหลักเกิดจากความผิดปกติในการทำงานของระบบประสาทและกล้ามเนื้อที่ควบคุมการบีบตัวของลำไส้ ซึ่งแตกต่างจากภาวะลำไส้อุดตัน (Mechanical Obstruction) ที่เกิดจากการมีสิ่งกีดขวาง เช่น เนื้องอก พังผืด หรือการบิดตัวของลำไส้

ทำไมลำไส้ถึงไม่บีบตัว? สาเหตุที่ซับซ้อนกว่าที่คิด

สาเหตุของภาวะลำไส้อืดมีความหลากหลายและซับซ้อนกว่าอาการท้องผูกทั่วไป หลายครั้งอาจไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดได้ แต่ปัจจัยที่อาจเกี่ยวข้องมีดังนี้:

• ภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด: การผ่าตัด โดยเฉพาะอย่างยิ่งการผ่าตัดช่องท้อง อาจส่งผลกระทบต่อการทำงานของระบบประสาทที่ควบคุมการบีบตัวของลำไส้ ทำให้เกิดภาวะลำไส้อืดชั่วคราวหลังผ่าตัดได้
• การติดเชื้อ: การติดเชื้อในช่องท้อง เช่น เยื่อบุช่องท้องอักเสบ (Peritonitis) หรือการติดเชื้อในกระแสเลือด (Sepsis) สามารถรบกวนการทำงานของลำไส้และทำให้เกิดภาวะอืดได้
• ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด: ยาหลายชนิดมีผลข้างเคียงที่ทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวช้าลง เช่น ยาแก้ปวดกลุ่มโอปิออยด์ (Opioids) ยาแก้ซึมเศร้า (Antidepressants) และยาแก้แพ้ (Antihistamines)
• โรคประจำตัว: โรคบางชนิด เช่น โรคเบาหวาน โรคพาร์กินสัน และโรคทางระบบประสาทอื่นๆ อาจส่งผลกระทบต่อการทำงานของระบบประสาทที่ควบคุมการบีบตัวของลำไส้
• ภาวะขาดสมดุลของอิเล็กโทรไลต์: ระดับอิเล็กโทรไลต์ที่ไม่สมดุลในร่างกาย เช่น โพแทสเซียมต่ำ (Hypokalemia) อาจส่งผลต่อการทำงานของกล้ามเนื้อลำไส้
• การขาดเลือดไปเลี้ยงลำไส้: หากลำไส้ได้รับเลือดไปเลี้ยงไม่เพียงพอ อาจทำให้การทำงานของลำไส้ผิดปกติ
• ภาวะพร่องไทรอยด์ (Hypothyroidism): การทำงานของต่อมไทรอยด์ที่ต่ำกว่าปกติสามารถส่งผลต่อการเคลื่อนไหวของลำไส้ได้

อาการที่ควรสังเกต

อาการของภาวะลำไส้อืดอาจคล้ายกับอาการท้องผูกทั่วไป แต่โดยทั่วไปแล้วจะมีความรุนแรงกว่าและอาจมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น:

• ท้องอืด แน่นท้อง
• ปวดท้องอย่างรุนแรง
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ไม่สามารถผายลมหรือถ่ายอุจจาระได้
• เสียงในท้องลดลงหรือไม่มีเลย

สิ่งสำคัญคือการปรึกษาแพทย์

หากคุณมีอาการที่สงสัยว่าอาจเป็นภาวะลำไส้อืด สิ่งสำคัญคือการปรึกษาแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะสม การวินิจฉัยอาจรวมถึงการตรวจร่างกาย การเอ็กซ์เรย์ช่องท้อง การตรวจเลือด และการตรวจอื่นๆ เพื่อหาสาเหตุของอาการ

การรักษาภาวะลำไส้อืด

การรักษาภาวะลำไส้อืดจะขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของอาการ โดยทั่วไปอาจรวมถึง:

• การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ: เพื่อชดเชยการขาดน้ำ
• การใส่สายสวนทางจมูก (Nasogastric Tube): เพื่อระบายก๊าซและของเหลวออกจากกระเพาะอาหารและลำไส้
• การใช้ยา: เพื่อกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้ หรือเพื่อรักษาโรคประจำตัวที่เป็นสาเหตุของภาวะลำไส้อืด
• การผ่าตัด: ในกรณีที่รุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาอื่นๆ

สรุป

ภาวะลำไส้อืดเป็นภาวะที่ซับซ้อนกว่าอาการท้องผูกทั่วไป เกิดจากความผิดปกติในการเคลื่อนไหวของลำไส้เอง ไม่ใช่การอุดตันทางกายภาพ สาเหตุอาจเกิดจากภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด การติดเชื้อ ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด หรือโรคประจำตัว การวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสมจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง หากคุณมีอาการที่น่าสงสัย ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อรับการดูแลที่ถูกต้องและทันท่วงที