ธาตุกัมมันตรังสีเป็นอันตรายต่อมนุษย์หรือไม่เพราะเหตุใด

เงียบเชียบแต่ร้ายกาจ: ธาตุกัมมันตรังสีและอันตรายต่อมนุษย์

ธาตุกัมมันตรังสี คำนี้มักก่อให้เกิดความหวาดหวั่นและภาพจำของภัยพิบัติทางนิวเคลียร์ แต่ความอันตรายของมันไม่ได้จำกัดอยู่เพียงเหตุการณ์ระดับโลกเท่านั้น แม้แต่ในปริมาณน้อย ธาตุเหล่านี้ก็สามารถก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพมนุษย์ได้อย่างเงียบเชียบและร้ายกาจ เหตุผลก็คือธรรมชาติของการแผ่รังสีที่ธาตุเหล่านี้ปล่อยออกมา

ธาตุกัมมันตรังสีแตกต่างจากธาตุอื่นๆ ตรงที่มีความไม่เสถียรทางนิวเคลียร์ นั่นหมายความว่าอะตอมของมันจะสลายตัวอย่างต่อเนื่อง ปล่อยพลังงานออกมาในรูปของรังสี รังสีเหล่านี้แบ่งออกเป็นหลายชนิด เช่น รังสีแอลฟา (α) รังสีเบตา (β) และรังสีแกมมา (γ) แต่ละชนิดมีพลังงานและความสามารถในการทะลุทะลวงต่างกัน ส่งผลให้ความรุนแรงต่อร่างกายแตกต่างกันไป

รังสีแอลฟามีพลังงานสูงแต่ทะลุทะลวงได้น้อย สามารถหยุดยั้งได้ด้วยแผ่นกระดาษ อย่างไรก็ตาม หากธาตุกัมมันตรังสีที่ปล่อยรังสีแอลฟาเข้าสู่ร่างกาย ไม่ว่าจะโดยการหายใจหรือการสัมผัสโดยตรง อันตรายจะเพิ่มขึ้นอย่างมาก เพราะรังสีจะทำลายเซลล์โดยตรง

รังสีเบตามีพลังงานปานกลางและทะลุทะลวงได้มากกว่ารังสีแอลฟา สามารถหยุดยั้งได้ด้วยแผ่นอะลูมิเนียมบางๆ การสัมผัสรังสีเบตาสามารถทำให้เกิดการไหม้ผิวหนัง และหากปริมาณรังสีสูง อาจส่งผลกระทบต่ออวัยวะภายในได้

รังสีแกมมามีพลังงานสูงและทะลุทะลวงได้มากที่สุด สามารถผ่านทะลุเนื้อเยื่อและอวัยวะได้ จำเป็นต้องใช้สารหนาแน่น เช่น คอนกรีตหรือตะกั่ว เพื่อป้องกัน รังสีแกมมาสามารถทำลายดีเอ็นเอของเซลล์ ทำให้เกิดความเสียหายต่อเนื้อเยื่อและอวัยวะ เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งและความผิดปกติทางพันธุกรรม

เรเดียม ซึ่งยกตัวอย่างไว้ในหัวข้อคำถาม เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งของธาตุกัมมันตรังสีที่ปล่อยรังสีทั้งสามชนิด การสัมผัสกับเรเดียมหรือธาตุกัมมันตรังสีอื่นๆ แม้ในปริมาณน้อยและระยะเวลาสั้นๆ ก็อาจทำให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว ได้แก่ โรคมะเร็ง ภาวะโลหิตจาง ความผิดปกติทางพันธุกรรม และความเสียหายต่ออวัยวะต่างๆ ขึ้นอยู่กับชนิด ปริมาณ และระยะเวลาการได้รับรังสี

การป้องกันตนเองจากอันตรายของธาตุกัมมันตรังสี จึงเป็นเรื่องสำคัญยิ่ง การใช้เครื่องมือป้องกัน การปฏิบัติตามมาตรฐานความปลอดภัย และการลดการสัมผัส ล้วนเป็นวิธีการที่ช่วยลดความเสี่ยงได้อย่างมีประสิทธิภาพ การศึกษาวิธีการป้องกันอย่างถูกต้อง จึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับบุคคลากรที่ทำงานเกี่ยวข้องกับธาตุกัมมันตรังสี และแม้กระทั่งสำหรับประชาชนทั่วไปเพื่อรับมือกับความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากภัยธรรมชาติหรืออุบัติเหตุที่เกี่ยวข้องกับธาตุกัมมันตรังสีได้อย่างเหมาะสม