ยีนจากพ่อแม่สามารถถ่ายทอดสู่ลูกได้อย่างไร

ยีนถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นอย่างไร?

ยีน คือหน่วยพื้นฐานของข้อมูลทางพันธุกรรมที่ควบคุมลักษณะต่างๆ ของสิ่งมีชีวิต ตั้งแต่สีตาและรูปร่างใบหน้าไปจนถึงความเสี่ยงต่อโรคบางชนิด ยีนเหล่านี้ถูกถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นผ่านกระบวนการสืบพันธุ์ ซึ่งเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและน่าทึ่งที่ทำให้สิ่งมีชีวิตใหม่เกิดขึ้น

กระบวนการถ่ายทอดยีนเริ่มต้นที่เซลล์สืบพันธุ์ของพ่อและแม่ เซลล์เหล่านี้คืออสุจิ (ในเพศผู้) และไข่ (ในเพศหญิง) แต่ละเซลล์สืบพันธุ์มีจำนวนโครโมโซมครึ่งหนึ่งของเซลล์ร่างกายปกติ กระบวนการที่ทำให้เซลล์สืบพันธุ์มีจำนวนโครโมโซมครึ่งหนึ่งนี้เรียกว่า ไมโอซิส (Meiosis) เป็นการแบ่งเซลล์แบบพิเศษที่ทำให้เกิดความหลากหลายทางพันธุกรรม

เมื่ออสุจิและไข่พบกันในกระบวนการปฏิสนธิ ข้อมูลทางพันธุกรรมจากทั้งสองเซลล์จะรวมตัวกัน โครโมโซมจากพ่อและแม่จะจับคู่และแลกเปลี่ยนชิ้นส่วนของยีน (กระบวนการนี้เรียกว่า Crossing Over) กระบวนการนี้ทำให้เกิดการผสมผสานของยีนจากพ่อและแม่ในลูกอย่างไม่ซ้ำใคร ลูกจึงไม่เหมือนพ่อแม่ และไม่เหมือนพี่น้องแม้แต่พี่น้องฝาแฝด

ยีนที่ได้รับจากพ่อแม่แต่ละคู่จะกำหนดลักษณะเฉพาะ เช่น สีตา สีผม ส่วนสูง รูปร่างใบหน้า หรือแม้แต่ความเสี่ยงต่อโรคบางชนิด ยีนบางตัวมีอำนาจเหนือกว่า (Dominant) ซึ่งหมายความว่าลูกจะแสดงลักษณะนั้นแม้จะได้รับยีนตัวด้อย (Recessive) จากอีกฝ่ายหนึ่ง ส่วนยีนตัวด้อยนั้นจะแสดงออกเมื่อลูกได้รับยีนตัวด้อยจากทั้งสองฝ่าย

ตัวอย่างเช่น ยีนที่กำหนดสีตาสีน้ำตาลมักเป็นยีนที่โดดเด่น ดังนั้นหากพ่อแม่มีสีตาสีน้ำตาลและมียีนสีตาสีน้ำตาลอย่างน้อยหนึ่งตัว ลูกก็มีโอกาสสูงที่จะมีสีตาสีน้ำตาล อย่างไรก็ตาม ถ้าพ่อแม่ทั้งสองมียีนสีตาสีน้ำเงิน ลูกอาจมีสีตาสีน้ำเงินได้

กระบวนการถ่ายทอดทางพันธุกรรมที่ซับซ้อนนี้เป็นรากฐานของความหลากหลายทางชีวภาพบนโลก การศึกษาเกี่ยวกับยีนและการถ่ายทอดทางพันธุกรรมยังคงดำเนินต่อไป เปิดเผยความลับของชีวิตและนำไปสู่การพัฒนาทางการแพทย์และการเกษตรในอนาคต