หินปูนเคลื่อนเกิดจากอะไร

หินปูนเคลื่อน: ความจริงเบื้องหลังอาการเวียนหัวบ้านหมุนที่คาดไม่ถึง

อาการเวียนหัวบ้านหมุนอย่างรุนแรงที่เกิดขึ้นแบบทันทีทันใด อาจไม่ใช่แค่ผลพวงจากการพักผ่อนไม่เพียงพอ หรือความเครียดสะสมเสมอไป ในบางครั้ง อาการดังกล่าวอาจเป็นสัญญาณของภาวะ “หินปูนเคลื่อน” หรือ Benign Paroxysmal Positional Vertigo (BPPV) ซึ่งเป็นภาวะที่สร้างความรำคาญและส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยจำนวนมาก

หินปูนเคลื่อนคืออะไร และเกิดจากอะไรกันแน่?

ในหูชั้นในของเรา มีอวัยวะที่เรียกว่า “อวัยวะทรงตัว” ทำหน้าที่รับรู้การเคลื่อนไหวของศีรษะและส่งสัญญาณไปยังสมอง เพื่อให้ร่างกายสามารถรักษาสมดุลได้ ภายในอวัยวะทรงตัวนี้ มีโครงสร้างที่ประกอบไปด้วยผลึกแคลเซียมคาร์บอเนตเล็กๆ ที่เรียกว่า “Otoconia” หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า “หินปูน” หินปูนเหล่านี้มีหน้าที่ช่วยในการรับรู้การเปลี่ยนแปลงของแรงโน้มถ่วงและเร่งความเร็ว

ภาวะหินปูนเคลื่อนเกิดขึ้นเมื่อหินปูนเหล่านี้หลุดออกจากตำแหน่งเดิมใน Urticle และ Saccule (ส่วนหนึ่งของอวัยวะทรงตัว) และเข้าไปในท่อ semicircular canal (ท่อครึ่งวงกลม) ซึ่งเป็นท่อที่เต็มไปด้วยของเหลว เมื่อศีรษะเคลื่อนไหว หินปูนที่อยู่ในท่อ semicircular canal จะทำให้ของเหลวในท่อเคลื่อนที่ผิดปกติ ส่งผลให้สมองได้รับสัญญาณที่ผิดเพี้ยนเกี่ยวกับการเคลื่อนไหว ทำให้เกิดอาการเวียนหัวบ้านหมุนอย่างรุนแรง

ปัจจัยเสี่ยงที่อาจเกี่ยวข้องกับภาวะหินปูนเคลื่อน

แม้ว่าในหลายกรณีจะไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดของการเกิดหินปูนเคลื่อนได้ แต่มีปัจจัยเสี่ยงบางประการที่อาจเพิ่มโอกาสในการเกิดภาวะนี้ ได้แก่:

• การบาดเจ็บที่ศีรษะ: การได้รับแรงกระแทกที่ศีรษะ อาจทำให้หินปูนหลุดออกจากตำแหน่งเดิมได้
• ปัญหาเกี่ยวกับหู: การติดเชื้อในหูชั้นใน หรือโรคอื่นๆ ที่เกี่ยวกับหู อาจส่งผลต่อการทำงานของอวัยวะทรงตัว
• การผ่าตัดหู: การผ่าตัดในบริเวณหู อาจรบกวนโครงสร้างของอวัยวะทรงตัว
• อายุที่มากขึ้น: การเสื่อมสภาพของอวัยวะต่างๆ ตามอายุ อาจส่งผลต่อความแข็งแรงของโครงสร้างที่ยึดหินปูน
• โรคประจำตัวบางชนิด: ภาวะสุขภาพบางอย่าง เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคกระดูกพรุน และภาวะขาดวิตามินดี อาจเกี่ยวข้องกับการเกิดหินปูนเคลื่อน
• การพักผ่อนไม่เพียงพอและความเครียด: แม้จะไม่ใช่สาเหตุโดยตรง แต่การพักผ่อนไม่เพียงพอและความเครียดอาจส่งผลต่อระบบประสาทและการทำงานของอวัยวะต่างๆ ในร่างกาย

การรักษาและป้องกัน

โชคดีที่ภาวะหินปูนเคลื่อนสามารถรักษาให้หายได้ด้วยวิธีการรักษาทางกายภาพบำบัดที่เรียกว่า “Epley Maneuver” ซึ่งเป็นการปรับเปลี่ยนท่าทางของศีรษะและลำคออย่างเป็นระบบ เพื่อให้หินปูนกลับไปยังตำแหน่งเดิมใน Urticle และ Saccule

แม้ว่าเราจะไม่สามารถป้องกันการเกิดหินปูนเคลื่อนได้อย่างสมบูรณ์ แต่การดูแลสุขภาพโดยรวมให้แข็งแรง การพักผ่อนให้เพียงพอ การจัดการความเครียด และการปรึกษาแพทย์เมื่อมีอาการผิดปกติเกี่ยวกับหู สามารถช่วยลดความเสี่ยงและบรรเทาอาการที่เกิดขึ้นได้

หากคุณมีอาการเวียนหัวบ้านหมุนอย่างรุนแรงที่เกิดขึ้นแบบทันทีทันใด ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะสม เพื่อให้คุณกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างปกติสุขอีกครั้ง