พฤติกรรมหมายถึงอะไร มีกี่ประเภท

พฤติกรรม: ความหมายและประเภท

ความหมายของพฤติกรรม

พฤติกรรมคือการตอบสนองที่สังเกตได้ของสิ่งมีชีวิตต่อสิ่งเร้าจากสภาพแวดล้อมทั้งภายนอกและภายใน พฤติกรรมเป็นวิธีที่สิ่งมีชีวิตโต้ตอบกับโลกภายนอก โดยมีเป้าหมายเพื่อคงสภาพอยู่รอดและปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมได้อย่างเหมาะสม

ประเภทของพฤติกรรม

พฤติกรรมสามารถแบ่งออกเป็นสองประเภทหลัก ได้แก่

1. พฤติกรรมติดตัว (Innate Behavior)

พฤติกรรมติดตัวเป็นพฤติกรรมที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติ ไม่จำเป็นต้องเรียนรู้หรือผ่านประสบการณ์ ได้แก่

• Reflexes: การตอบสนองแบบอัตโนมัติต่อสิ่งเร้าเฉพาะ เช่น การกระพริบตาเมื่อมีสิ่งเข้ามาใกล้ดวงตา
• Instincts: พฤติกรรมที่มีมาแต่กำเนิดเพื่อช่วยในการเอาชีวิตรอด เช่น การหาอาหารของสัตว์
• Fixed Action Patterns (FAPs): พฤติกรรมที่เกิดขึ้นในลำดับที่ตายตัวเมื่อถูกกระตุ้น เช่น การสร้างรังของนก

2. พฤติกรรมที่เรียนรู้ (Learned Behavior)

พฤติกรรมที่เรียนรู้เป็นพฤติกรรมที่ได้รับการพัฒนามาจากประสบการณ์ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้ผ่านกระบวนการต่างๆ เช่น การเสริมแรง การลงโทษ และการเลียนแบบ ได้แก่

• การปรับตัวแบบคลาสสิก: การเชื่อมโยงสิ่งเร้าสองสิ่งเข้าด้วยกันจนเกิดการตอบสนองที่เรียนรู้
• การปรับตัวแบบโอเปรนต์: การเพิ่มหรือลดความถี่ของพฤติกรรมโดยอาศัยผลตอบแทนหรือผลลัพธ์ที่ตามมา
• การเรียนรู้ทางสังคม: การเรียนรู้จากการสังเกตพฤติกรรมของผู้อื่น

การแบ่งย่อยพฤติกรรมติดตัวตามลักษณะการแสดงออก

พฤติกรรมติดตัวสามารถแบ่งย่อยได้เพิ่มเติมตามลักษณะการแสดงออก ได้แก่

• การเคลื่อนไหวทางตรง: การตอบสนองที่ชัดเจนและเฉพาะเจาะจง
• การเคลื่อนไหวทางอ้อม: การตอบสนองที่ซับซ้อนและมีขั้นตอนที่กำหนดไว้
• การเคลื่อนไหวทั่วไป: การเปลี่ยนแปลงทั่วไปในระดับกิจกรรมหรือแรงจูงใจ