การ รับ บริการ ทาง สุขภาพ มี 3 ระดับ อะไร บ้าง

ไขความลับ 3 ระดับการบริการสุขภาพ: เข้าใจระบบ เข้าถึงสิทธิ

เมื่อพูดถึงการดูแลสุขภาพ เรามักจะนึกถึงโรงพยาบาล การตรวจร่างกาย หรือการรักษาอาการเจ็บป่วยต่างๆ แต่รู้หรือไม่ว่า การบริการสุขภาพที่เราได้รับนั้นถูกจัดแบ่งออกเป็น 3 ระดับที่แตกต่างกัน ซึ่งแต่ละระดับก็มีบทบาทและหน้าที่ที่สำคัญในการดูแลสุขภาพของประชาชนให้ครอบคลุมและทั่วถึง

บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกถึงระบบบริการสุขภาพของไทยทั้ง 3 ระดับ เพื่อให้คุณเข้าใจถึงความแตกต่าง บทบาท และความเชื่อมโยงของแต่ละระดับ ซึ่งจะช่วยให้คุณสามารถเข้าถึงบริการสุขภาพที่เหมาะสมกับความต้องการของคุณได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

1. ระดับปฐมภูมิ: ประตูสู่สุขภาพดี

ระดับปฐมภูมิ ถือเป็นด่านแรกของการดูแลสุขภาพที่ใกล้ชิดกับประชาชนมากที่สุด เปรียบเสมือนประตูบ้านที่เปิดต้อนรับทุกคนที่ต้องการคำแนะนำ หรือต้องการดูแลสุขภาพเบื้องต้น โดยเน้นการป้องกันโรค ส่งเสริมสุขภาพ และรักษาอาการเจ็บป่วยเล็กน้อยที่พบบ่อยในชีวิตประจำวัน

• ใครบ้างให้บริการ: สถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี (สอน.) โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ศูนย์บริการสาธารณสุข (ศบส.) คลินิกชุมชนอบอุ่น และร้านขายยาที่มีเภสัชกรประจำ
• บริการหลักที่ได้รับ:
  • การป้องกันโรค: การฉีดวัคซีน การให้ความรู้เรื่องการป้องกันโรคติดต่อ การคัดกรองโรคเบื้องต้น เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง
  • การส่งเสริมสุขภาพ: การให้คำปรึกษาด้านสุขภาพ การส่งเสริมการออกกำลังกาย การให้ความรู้ด้านโภชนาการ
  • การรักษาพยาบาลเบื้องต้น: การรักษาอาการเจ็บป่วยเล็กน้อย เช่น ไข้หวัด ปวดหัว ท้องเสีย การทำแผล
  • การส่งต่อผู้ป่วย: หากอาการเกินศักยภาพการรักษา จะมีการส่งต่อผู้ป่วยไปยังโรงพยาบาลในระดับที่สูงขึ้น

2. ระดับทุติยภูมิ: ดูแลโรคทั่วไป รักษาอย่างทันท่วงที

เมื่ออาการเจ็บป่วยเกินขีดความสามารถของสถานพยาบาลระดับปฐมภูมิ ผู้ป่วยจะถูกส่งต่อไปยังสถานพยาบาลในระดับทุติยภูมิ ซึ่งมีความพร้อมในการรักษาโรคทั่วไปที่ซับซ้อนกว่า รวมถึงการวินิจฉัยโรคด้วยเครื่องมือทางการแพทย์ที่ทันสมัยยิ่งขึ้น

• ใครบ้างให้บริการ: โรงพยาบาลชุมชน โรงพยาบาลทั่วไป
• บริการหลักที่ได้รับ:
  • การตรวจวินิจฉัยโรค: การตรวจเลือด การเอกซเรย์ การอัลตราซาวด์
  • การรักษาโรคทั่วไป: การรักษาโรคทางอายุรกรรม ศัลยกรรม สูตินรีเวช กุมารเวชศาสตร์
  • การผ่าตัดที่ไม่ซับซ้อน: การผ่าตัดไส้ติ่ง การผ่าตัดคลอด
  • การดูแลผู้ป่วยใน: การรับผู้ป่วยไว้รักษาในโรงพยาบาล

3. ระดับตติยภูมิ: เชี่ยวชาญเฉพาะทาง ดูแลอย่างครบวงจร

ระดับตติยภูมิ ถือเป็นระดับสูงสุดของการบริการสุขภาพ ที่มีความเชี่ยวชาญในการรักษาโรคเฉพาะทางที่มีความซับซ้อนสูง และต้องการเทคโนโลยีทางการแพทย์ขั้นสูงในการรักษา

• ใครบ้างให้บริการ: โรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลมหาวิทยาลัย
• บริการหลักที่ได้รับ:
  • การรักษาโรคเฉพาะทาง: การรักษาโรคหัวใจ โรคมะเร็ง โรคสมองและระบบประสาท
  • การผ่าตัดที่ซับซ้อน: การผ่าตัดเปลี่ยนอวัยวะ การผ่าตัดหัวใจ
  • การใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์ขั้นสูง: การฉายรังสี การเคมีบำบัด การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด
  • การวิจัยทางการแพทย์: การศึกษาและพัฒนารูปแบบการรักษาใหม่ๆ

ระบบส่งต่อ: เชื่อมโยงทุกระดับ เพื่อสุขภาพที่ดีของทุกคน

หัวใจสำคัญของระบบบริการสุขภาพทั้ง 3 ระดับ คือ การเชื่อมโยงและส่งต่อผู้ป่วยอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลที่เหมาะสมกับอาการและความต้องการของตนเอง โดยเริ่มจากการดูแลสุขภาพเบื้องต้นในระดับปฐมภูมิ หากอาการไม่ดีขึ้นก็จะถูกส่งต่อไปยังระดับทุติยภูมิ และหากจำเป็นต้องได้รับการรักษาที่ซับซ้อนก็จะถูกส่งต่อไปยังระดับตติยภูมิ

ประโยชน์ที่ได้รับจากการเข้าใจระบบบริการสุขภาพ:

• เข้าถึงบริการที่เหมาะสม: ทำให้ทราบว่าควรไปรับบริการที่สถานพยาบาลใดในระดับใด จึงจะได้รับการดูแลที่ตรงจุดและมีประสิทธิภาพ
• ใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า: ลดความแออัดในโรงพยาบาลขนาดใหญ่ และช่วยให้บุคลากรทางการแพทย์สามารถให้ความช่วยเหลือผู้ป่วยที่ต้องการการดูแลเฉพาะทางได้อย่างเต็มที่
• ดูแลสุขภาพเชิงรุก: ส่งเสริมให้ประชาชนหันมาใส่ใจสุขภาพของตนเอง และเข้ารับบริการป้องกันโรคและส่งเสริมสุขภาพในระดับปฐมภูมิอย่างสม่ำเสมอ

การทำความเข้าใจระบบบริการสุขภาพทั้ง 3 ระดับ จึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เราสามารถเข้าถึงบริการสุขภาพที่เหมาะสมกับความต้องการของเราได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีส่วนร่วมในการสร้างเสริมสุขภาพที่ดีให้กับตนเองและสังคมโดยรวม