กินยาลดน้ํามูก อันตรายไหม

กินยาลดน้ำมูก อันตรายไหม? พิจารณาให้รอบคอบก่อนใช้

ฤดูฝนหรือช่วงเปลี่ยนฤดูกาล มักมาพร้อมกับอาการหวัด คัดจมูก น้ำมูกไหล ทำให้หลายคนหันไปพึ่งพายาลดน้ำมูกเพื่อบรรเทาอาการ แต่ความสะดวกสบายที่ได้นั้น อาจแลกมาด้วยอันตรายที่มองไม่เห็นหากใช้ไม่ถูกวิธี บทความนี้จะชี้ให้เห็นถึงความเสี่ยงและข้อควรระวังในการใช้ยาลดน้ำมูก

ประเภทยาลดน้ำมูกและกลไกการทำงาน:

ยาลดน้ำมูกโดยทั่วไปแบ่งออกเป็นสองประเภทหลัก คือ

• ยาแก้คัดจมูกชนิดลดการบวมของเยื่อบุจมูก (Decongestants): กลุ่มนี้มักมีส่วนประกอบสำคัญ เช่น pseudoephedrine หรือ phenylephrine จะช่วยหดตัวของหลอดเลือดในเยื่อบุจมูก ทำให้น้ำมูกไหลลดลง แต่การใช้ติดต่อกันเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดภาวะ “rebound congestion” คือ อาการคัดจมูกกลับมาหนักกว่าเดิมเมื่อหยุดยา และอาจต้องใช้ยาในปริมาณที่มากขึ้นเรื่อยๆ จึงควรใช้ตามคำแนะนำบนฉลากอย่างเคร่งครัด ไม่ควรใช้เกินกว่า 3-7 วัน

• ยาพ่นจมูกชนิดสเตียรอยด์ (Nasal corticosteroids): กลุ่มนี้เช่น fluticasone หรือ mometasone มีฤทธิ์ลดการอักเสบของเยื่อบุจมูก จึงช่วยบรรเทาอาการคัดจมูกได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยปกติแล้วมีความปลอดภัยกว่ายาแก้คัดจมูกชนิดลดการบวมของเยื่อบุจมูก และสามารถใช้ได้นานขึ้น แต่ก็อาจมีผลข้างเคียง เช่น การระคายเคืองจมูก เลือดกำเดาไหล หรือการติดเชื้อในจมูก หากใช้ในระยะยาว

อันตรายจากการใช้ยาลดน้ำมูกที่ไม่ถูกวิธี:

การใช้ยาลดน้ำมูกโดยไม่คำนึงถึงความเหมาะสมหรือปริมาณที่ถูกต้อง อาจก่อให้เกิดอันตรายต่างๆ ได้แก่:

• ความดันโลหิตสูง: ยาแก้คัดจมูกบางชนิดอาจทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น เป็นอันตรายต่อผู้ป่วยที่มีโรคหัวใจหรือความดันโลหิตสูงอยู่แล้ว

• ภาวะหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ (Palpitations): เป็นผลข้างเคียงที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะในผู้ที่ใช้ยาในปริมาณมากหรือใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน

• นอนไม่หลับ: ยาบางชนิดอาจทำให้เกิดอาการกระสับกระส่าย นอนไม่หลับ ส่งผลต่อการพักผ่อน

• ปฏิกิริยากับยาอื่นๆ: ควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรเกี่ยวกับยาอื่นๆ ที่กำลังรับประทานอยู่ เพื่อป้องกันปฏิกิริยาที่ไม่พึงประสงค์

• อาการแพ้: อาจเกิดอาการแพ้ได้ เช่น ผื่นคัน บวม หายใจลำบาก ควรหยุดยาและรีบพบแพทย์ทันที

เมื่อไรควรไปพบแพทย์?

ควรไปพบแพทย์หาก:

• อาการคัดจมูกไม่ดีขึ้นหลังจากใช้ยาตามคำแนะนำแล้ว
• มีอาการข้างเคียงรุนแรง เช่น หายใจลำบาก หน้าอกแน่น หรือความดันโลหิตสูง
• มีไข้สูง ไอ หรือมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย

ข้อสรุป:

ยาลดน้ำมูกสามารถช่วยบรรเทาอาการคัดจมูกได้ แต่การใช้ยาอย่างถูกวิธีและเหมาะสมมีความสำคัญอย่างยิ่ง ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือกำลังรับประทานยาอื่นๆ อยู่ การดูแลสุขภาพที่ดี เช่น การดื่มน้ำมากๆ พักผ่อนให้เพียงพอ และรักษาความสะอาด ยังเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันและบรรเทาอาการหวัด มากกว่าการพึ่งพายาเพียงอย่างเดียว