ความเครียดแบ่งออกเป็นกี่ประเภท

ความเครียด: มากกว่าแค่ความกังวลใจ มีกี่ประเภทกันแน่?

ความเครียดเป็นปฏิกิริยาทางร่างกายและจิตใจต่อสถานการณ์ที่ท้าทายหรือเรียกร้อง เราทุกคนต่างเคยประสบกับความเครียดในรูปแบบต่างๆกัน บางครั้งอาจเป็นแรงผลักดันให้เราทำสิ่งต่างๆ ได้ดีขึ้น แต่หากปล่อยให้ความเครียดสะสม อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพทั้งทางร่างกายและจิตใจได้

แม้ว่าเราจะคุ้นเคยกับคำว่า “ความเครียด” แต่หลายคนอาจยังไม่รู้ว่าความเครียดนั้นแบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ ซึ่งการเข้าใจประเภทของความเครียดจะช่วยให้เรารับมือและจัดการกับมันได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยทั่วไป เราสามารถแบ่งความเครียดออกเป็นประเภทหลักๆ ได้ดังนี้:

1. ความเครียดระยะสั้น หรือ ความเครียดเฉียบพลัน (Acute Stress): ความเครียดประเภทนี้เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและฉับพลัน มักเป็นผลมาจากเหตุการณ์เฉพาะหน้าที่ทำให้เราต้องปรับตัวอย่างกะทันหัน เช่น การทะเลาะวิวาท การสอบ การเผชิญอุบัติเหตุ การนำเสนองาน หรือแม้แต่การเล่นเกมที่ตื่นเต้นเร้าใจ ความเครียดชนิดนี้มักหายไปได้เองเมื่อสถานการณ์นั้นคลี่คลายลง ถึงแม้จะเป็นความเครียดระยะสั้น แต่หากเกิดขึ้นบ่อยครั้งหรือรุนแรงเกินไป ก็อาจส่งผลสะสมต่อสุขภาพได้เช่นกัน อาการที่พบได้บ่อย เช่น ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว หายใจถี่ ปวดหัว ปวดท้อง เหงื่อออกมาก

2. ความเครียดเรื้อรัง หรือ ความเครียดสะสม (Chronic Stress): ความเครียดประเภทนี้เป็นความเครียดที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน เกิดจากปัญหาที่เรื้อรัง แก้ไขได้ยาก หรือต้องเผชิญอยู่ตลอดเวลา เช่น ปัญหาการเงินเรื้อรัง ความขัดแย้งในครอบครัว ภาระงานที่หนักเกินไป การเจ็บป่วยเรื้อรัง หรือการดูแลผู้ป่วยติดเตียง ความเครียดชนิดนี้ส่งผลกระทบต่อสุขภาพอย่างรุนแรงทั้งทางร่างกายและจิตใจ อาจนำไปสู่โรคต่างๆ เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคซึมเศร้า และโรควิตกกังวล อาการที่สังเกตได้ เช่น อ่อนเพลียเรื้อรัง นอนไม่หลับ เบื่ออาหาร หรือรับประทานอาหารมากเกินไป ไม่มีสมาธิ หงุดหงิดง่าย วิตกกังวล และรู้สึกหมดหวัง

นอกจากสองประเภทหลักนี้ ยังสามารถแบ่งประเภทของความเครียดตามปัจจัยที่ก่อให้เกิดความเครียดได้อีกด้วย เช่น

• ความเครียดจากการทำงาน (Work Stress): เกิดจากสภาพแวดล้อมในการทำงาน เช่น ภาระงานมากเกินไป ความกดดันจากหัวหน้า ความขัดแย้งกับเพื่อนร่วมงาน หรือความไม่มั่นคงในหน้าที่การงาน

• ความเครียดจากความสัมพันธ์ (Relationship Stress): เกิดจากปัญหาในความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง เช่น คนรัก ครอบครัว เพื่อน

• ความเครียดจากสภาพแวดล้อม (Environmental Stress): เกิดจากปัจจัยภายนอก เช่น มลพิษทางเสียง การจราจรติดขัด ภัยธรรมชาติ

การเข้าใจประเภทของความเครียด รวมถึงปัจจัยที่ทำให้เกิดความเครียด จะช่วยให้เราสามารถหาวิธีจัดการและรับมือกับความเครียดได้อย่างเหมาะสม และป้องกันผลกระทบทางลบต่อสุขภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพ